Aan welke moeilijkheden zijn de Nederlandse scholen in het buitenland, die met ingang van 2017 bijna al hun subsidies verloren, ontsnapt dankzij de hernieuwde subsidiëring per 2018? Wat kunnen afdelingen van de Orde nog steeds doen om deze scholen te ondersteunen? Een artikel van gewestpresident Buitenland Rutger Hornikx.

 

In 2015 werd bekend dat de Nederlandse scholen in het buitenland bijna geen subsidie meer zouden krijgen van de Nederlandse overheid. De subsidie voor de ruim 14.000 leerlingen ging per 1 januari 2017 terug van 400 euro per leerling naar 22 euro. Bovendien stopten het Institut Néerlandais in Parijs en de school in Londen. In Londen en Parijs werden alternatieve lessen opgezet.

 

Symposium

 

Een kleine twee jaar geleden organiseerde de Orde van den Prince een symposium met de Taalunie, de Stichting Nederlands Onderwijs Buitenland (NOB) en de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN). De grote vraag: welke mogelijkheden zijn er vanuit de Orde van den Prince om NOB-scholen en buitenlandse docentschappen te ondersteunen?

 

Artikel
 

In september 2017 publiceerde het NOB een artikel met als titel 'Zorgwekkende daling aantal Nederlandse scholen wereldwijd'. Een citaat: "Wij zien dat de rek er bij een toenemend aantal NTC-scholen uit is. Een aantal scholen is gestopt; het totale beeld is zeer verontrustend. De kracht van het Nederlandse model voor wereldwijd goed moedertaalonderwijs ligt in het diverse network van grote tot kleine scholen in zeer uiteenlopende internationale contexten. Dit netwerk brokkelt af door het wegvallen van genoemde subsidie. De kwaliteit van het onderwijs loopt steeds meer gevaar."
 

Subsidie
 

De Nederlandse minister van onderwijs Ingrid van Engelshoven maakte op 12 december 2017 tijdens een ontmoeting met haar Vlaamse collega Hilde Crevits in Brussel bekend dat met ingang van 2018 alle bij NOB aangesloten scholen weer een leerlinggebonden subsidie ontvangen, vergelijkbaar met de situatie zoals die voor afschaffing van de aanvullende subsidie was. Het kabinet trekt hier jaarlijks drie miljoen euro voor uit.

 

Buitenlandse afdelingen

 

Wat weten onze buitenlandse afdelingen over deze Nederlandse scholen in het buitenland? In het kader van de bezuinigingen vroeg ik, in overleg met de redactie van PrincEzine, aan de relevante contactpersonen van de Orde om inzake de hen bekende scholen een actuele stand van zaken te geven over hun financiën en hun voortbestaan. Het bleek op dat moment écht 'Luctor et emergo': ik worstel en kom boven. In Parijs was het moeilijk om het hoofd boven water te houden. Londen leed er (nog) niet zo onder. Luxemburg had een echt budgettair tekort. In Manhattan was het een dagelijkse strijd. Directeur Loura Zijdel: “Ik werk 70-80 uur per week aan ’t Klokhuis. Onze voormalige living room is het Klokhuiskantoor en mijn kelder en garage zijn opslag voor onze spullen.” Voor al die jaren inzet is zij in 2017 overigens geridderd in de Orde van Oranje Nassau. In Kaapstad was alleen een – welkome - cursus, geen Nederlandse school.

 

Inmiddels is de situatie door de beslissing van minister Van Engelshoven dus radicaal anders. De vraag blijft (misschien iets minder urgent dan het vorig jaar leek): wat kunnen afdelingen van de Orde van den Prince doen om deze scholen te ondersteunen? Om hier meer informatie over te geven, publiceren we hieronder de oorspronkelijke reacties van de buitenlandse afdelingen over scholen in hun stad.

 

Rutger Hornikx

Gewestpresident Buitenland

 

 

 

 

De oorspronkelijke reacties op de enquête

 

Voor de fijnproevers geven we hieronder de reacties weer zoals Rutger Hornikx die binnenkreeg als reactie op zijn enquête. Voor de goede orde: dit waren de reacties voordat de Nederlandse minister van onderwijs besloot de subsidie terug te verlenen.

 

 

Parijs: fantastisch en moeilijk

 

Lesgeven op een Nederlandse school in het buitenland is echt fantastisch. Omgaan met twee- of meertalige leerlingen is heel bijzonder en erg leuk. De Nederlandse School Parijs geeft les aan Nederlandse kinderen in Parijs. Door het wegvallen van de subsidies, en dus een klein schoolbudget, is het helaas moeilijk om het hoofd boven water te houden.

 

Toch merken wij dat ouders het belangrijk vinden en bereid zijn hun kinderen op een Nederlandse school te plaatsen. Het is erg belangrijk om een goede aansluiting te hebben bij terugkeer naar Nederland. Voor de school houdt het in dat het tarief zo laag mogelijk moet zijn. Er zijn ook veel Nederlanders die niet op expat-basis in het buitenland zijn en het onderwijs dus uit eigen zak moeten bekostigen.

 

Het is heel belangrijk om de kwaliteit van het onderwijs op niveau te houden. Aanschaf van leermiddelen zoals schoolboeken en toetsen zijn vrij prijzig. Daarbij sta je onder toezicht van Stichting NOB en komt regelmatig de inspectie langs om te zien of je aan een reeks van eisen voldoet. Helemaal mee eens maar met een klein budget is dat erg moeilijk.

 

 

 

De leerkrachten hebben een grote combigroep van verschillende jaargroepen en daarbinnen hebben leerlingen vaak ook nog verschillende niveaus. Een extra klassenassistente zou zeer welkom zijn, maar helaas is daar financieel geen ruimte voor. Activiteiten na school vallen vaak als eerste af. Het wordt vervelend om steeds maar 'vrijwillige bijdragen' aan ouders te moeten vragen. Maar bijvoorbeeld Sinterklaas en Kinderboekenweek zijn gewoon een must op een Nederlandse school in het buitenland. Uiteraard blijven wij aan Sinterklaas en de kinderboekenweek veel aandacht besteden en maken we er een leuke dag van, omdat cultuur hoog in ons vaandel staat. 

 

   

 

Fijn om te zien dat er nog zoveel leerkrachten passie tonen voor het werken op een Nederlandse school in het buitenland en met weinig middelen bergen werk verzetten. Al is het niet leuk om steeds maar te moeten horen dat er geen budget voor is zodra je iets wilt ondernemen of andere/nieuwe leermaterialen nodig hebt.

 

Het Damesakkoord uit 2016 zou weer opgeheven moeten worden. Door dit rapport en de bezuinigingsmaatregelen wordt het voor Nederlandse families in het buitenland erg moeilijk om voor hun kinderen bij terugkeer naar Nederland een goede aansluiting te vinden, maar ook voor Nederlanders die zich voorgoed of lange tijd in het buitenland gevestigd hebben. Terwijl dat vaak de eerste vraag van ouders is. Kan mijn kind weer zonder problemen terug naar zijn klasgenootjes bij wie hij/zij drie jaar geleden in de klas zat? Laten we hopen dat wij dat in de toekomst deze vraag met een volmondig 'ja' kunnen beantwoorden.

 

De Nederlandse School Parijs

Vicenta Roozendaal (via Monique den Hartog, voorzitter afdeling Parijs)

 

 

 

Londen: minder schoolgeld, meer leerlingen

 

Brit Beckers, secretaris van de afdeling Londen, heeft van acht van de tien Nederlandse scholen/Moedertaalprogramma's/NTC-locaties in de ‘regio Londen’ antwoord gekregen op haar enquête. Blijkbaar heeft het hogere schoolgeld weinig of geen invloed op het aantal leerlingen, het aantal neemt zelfs toe.

Op de vraag of het wegvallen van de subsidies en derhalve het verhogen van het lesgeld enige impact heeft gehad op de werking en het aantal studenten, hebben de meeste scholen een onverdeeld 'neen' geantwoord. Het gaat dan vooral over de onafhankelijke NTC-locaties en de een-op-een online cursus. Meer nog, de meeste scholen zijn zelfs gegroeid gedurende de laatste twee tot drie jaar. Eén school heeft zelfs nood aan nieuwe organisatorische plannen om hun groei praktisch het hoofd te kunnen bieden.

 

Toch blijven er een aantal punten die extra aandacht verdienen, zoals het toenemend aantal Internationale en Engelstalige onderwijsrichtingen (vooral in Nederland) die het beheersen van de Nederlandse taal minder belangrijk maken omdat studenten uit een internationaal milieu daar dikwijls terechtkomen bij terugkeer. Ouders hechten soms ook minder belang aan de eigen moedertaal en kiezen eerder voor integratie en het ‘spelenderwijze’ aanleren van een nieuwe taal (zoals vooral Vlamingen doen).

Voor de echte fijnproevers: hier is het uitgebreide  verslag van de enquête in Londen en omgeving te lezen.

 

 

 

Manhattan: verhoging eigen bijdrage

 

’t Klokhuis in New Jersey en New York is een school met bijna 400 leerlingen. De leerlingen zijn peuters van 2,5 jaar tot en met leerlingen van het vijfde middelbaar, maar er zijn ook volwassen leerlingen. Op deze allesomvattende naschoolse school komen de leerlingen eens per week naar bijna drie uur Nederlandse taalles.

 

 

Bij de eerste ronde van de subsidiestop – waar het eerst leek dat we helemaal geen subsidie meer zouden ontvangen – hebben we het lesgeld verhoogd met $250. De totale subsidie was ongeveer $500 per kind per jaar. Uiteindelijk bleef de subsidie in een afvloeiingsregeling en met onze verhoging en de gehalveerde subsidie van de laatste drie jaar konden we ons lesgeld op hetzelfde niveau houden. We geven les onder de rook van New York City en we betalen ongelooflijk veel geld aan huur en verzekeringen. De 35 juffen en directieleden hebben al vier jaar geen verhoging gehad. Het belangrijkste is dat we de nieuwste methodes in huis hebben en kwaliteit kunnen blijven bieden. Er zijn nog steeds sommige groepen met te weinig kinderen, maar we willen niet meer dan een dubbele gemengde groep.

 

Nu de subsidie in het geheel is vervallen, hebben we het verlies van $250 per kind per jaar voor de helft in het lesgeld verrekend. Ons lesgeld is hoog. Ik denk dat we een van de hoogste lesgelden hebben. Doordat we nu maar de helft hebben doorberekend, betekent dit een gat van $40.000. We zijn juist voor de kerst gestart met het opzetten van een Annual Fund. Tot nu toe heeft dit ons ruim $6.000 opgeleverd, dus het begin is er, maar moeten we er nog meer achteraan. Voor de rest is het proberen zuinig te zijn, maar zonder te beknibbelen op materialen. Op de kleintjes letten, dus.

 

In het onderwijs is het veel liefdewerk oud papier en we proberen de vergoedingen zo laag mogelijk te houden. Mede daarom kunnen we tot nu toe blijven doorgaan, maar we moeten ons best doen het overige geld in sponsoring binnen te halen.

 

Met vriendelijke groet,

 

Loura Zijdel-Eelkema, directeur het Klokhuis

 

 

 

 

Luxemburg: bijna verdubbeling leerlingbijdrage

 

Voor informatie over onze school, onze doelstellingen, onze leerlingen en ons team en bestuur verwijs ik je graag naar onze website www.ntc.lu.  Heel kort gezegd: wij verzorgen Nederlandse taal- en cultuurlessen aan Nederlandstalige kinderen (in de leeftijd van 4 tot en met 12 à 14 jaar), die naar een anderstalige dagschool gaan. Wij streven ernaar dat onze leerlingen aansluiting houden met het programma en niveau van de Nederlandstalige dagschool, zodat zij bij terugkeer naar Nederland of Vlaanderen gemakkelijk kunnen instromen in het Nederlandstalig dagonderwijs aldaar.

 

Wij hebben gekozen voor een Akte van Aansluiting met de Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland (Stichting NOB). De Stichting NOB verleent steun aan NTC-scholen zoals wij, teneinde onze (ambitieuze) doelstelling te handhaven en de kwaliteit van ons onderwijs en leerlingenzorg te bewaken en te verbeteren. Om dat kwaliteitslabel te behouden, staat onze school eveneens onder toezicht van de Nederlandse onderwijsinspectie.

 

Tot en met het schooljaar 2012/2013 ontving onze school een jaarlijkse subsidie van het Nederlandse Ministerie van onderwijs van ongeveer €500 per leerling per schooljaar. In verband met bezuinigingen is die subsidie helaas stopgezet. In de afgelopen drie schooljaren hebben wij nog een overgangssubsidie ontvangen van €250 per leerling per leerjaar. Met ingang van dit schooljaar 2016/2017 ontvangen wij geen enkele subsidie meer. Ten tijde van de subsidie bedroeg het lesgeld €500 per leerling. Door de subsidiestop hebben wij dat moeten verhogen naar €850 per leerling per leerjaar nu. Dit jaar zullen wij bovendien moeten interen op reserves. Wij merken dat het huidige lesgeld voor sommige families een financiële barrière is om hun kinderen op het NTC in te schrijven. Het leerlingenaantal is teruggelopen van hoogtijjaren net voor de subsidiestop (rond de 63 leerlingen) naar rond de 46 leerlingen nu.

 

Om aan de nodige kwaliteitseisen van onderwijs en leerlingenzorg te blijven voldoen, streven wij ernaar om in de naaste toekomst een nieuwe onderwijsmethode aan te schaffen. Afhankelijk van de definitieve keuze, begroten wij de kosten daarvoor op ongeveer €5.000,-. Een nieuwe onderwijsmethode moet zorgvuldig worden geselecteerd, getest en vervolgens gefaseerd worden ingevoerd. Daar willen wij het komende schooljaar aan beginnen in de verwachting dat wij dan in het voorjaar van 2017 een definitieve keuze en kostenbegroting kunnen maken.

 

Een financiële ondersteuning van de Orde van den Prince bij dit project zou meer dan welkom zijn en daadwerkelijk helpen om het NTC-onderwijs kwalitatief op niveau te houden en voor zoveel mogelijk families betaalbaar te maken.

 

Laura Bovagnet, voorzitter NT&C-Luxemburg, via Peter Smets

 

 

Kaapstad: geen Nederlandse subsidie

 

 

In Kaapstad bestaan die bedryf Learn Dutch, wat hul Nederlands-klasse in SASNEV (SA Sentrum vir Nederland en Vlaandere) gee. Hulle kry geen subsidie van die Nederlandse of Vlaamse regering nie.

Hul kontakbesonderhede is: www.learndutch.co.za.

 

Hartlike groete van Erwin Rode
Orde van den Prince Voorsitter afdeling Kaap de Goede Hoop

 

 

Voor alle duidelijkheid: deze bovenstaande vijf bijdragen werden geschreven voordat de Nederlandse minister van onderwijs besloot de subsidies per 1 januari 2018 weer te verlenen. Nieuws hierover stond in de vorige PrincEzine.