Aangezien ik reeds 23 jaar tewerkgesteld ben op de International School of London (ISL) in Surrey, de voormalige Prins Willem-Alexander (PWA) School in Woking, ben ik steeds op een of andere manier betrokken geweest bij het Nederlands/Vlaams onderwijs hier in Surrey, maar ook in groter London.

 

De PWA school werd verkocht aan een internationale scholengroep, waar het aanbieden van moedertaal hoog in het vaandel staat. Vanwege de erfenis van de PWA, is de Nederlandstalige gemeenschap op onze school nog steeds bijzonder groot (30% van het totaal aantal studenten). PWA en ISL Surrey waren steeds aangesloten bij Stichting NOB, tot aan het stopzetten van de subsidies. Mede hierdoor, maar ook door het feit dat het Nederlandse moedertaalprogramma integraal deel uitmaakt van het aangeboden International Primary Curriculum (IPC) op school zocht men meer vrijheid om het moedertaalprogramma aan te passen aan het IPC.

 

Het wegvallen van de overheidssubsidies heeft weinig invloed gehad op het Nederlandse moedertaalprogramma binnen ISL Surrey omdat alles zich afspeelt binnen de school, qua accommodatie, materialen, personeel, curriculum. Wel wordt het moedertaalprogramma ondertussen aangeboden tegen extra betaling (ingevolge een interne beslissing, niet ten gevolge van het stopzetten van de subsidies). Dat heeft wel invloed op het aantal leerlingen.

 

Omdat ik hier alle dagen mee geconfronteerd word en door mijn betrokkenheid voor het behoud van het Nederlandse onderwijs in het buitenland via mijn baan, mijn vertegenwoordiging bij Vlamingen in de Wereld en via de Orde van den Prince, werd ik toch onmiddellijk gealarmeerd door de beslissing om de subsidies te verminderen en later te stoppen. Ik heb dan ook met veel overtuiging deelgenomen aan het Symposium van de Orde van den Prince in april 2016 in Antwerpen.

 

De vereende inspanningen van de verschillende betrokken instanties, Taalunie, Orde van den Prince, Instituut voor Neerlandistiek, Vlamingen in de Wereld hebben dan toch het beoogde resultaat bekomen. Bijzonder goed nieuws.

 

Ik ben hier in Zuid-Engeland eens gaan kijken naar de Nederlandse Scholen en NTC-locaties, al dan niet aangesloten bij de Stichting NOB. Het gaat om tien scholen in groter London, Cambridge, Oxford en Sevenoaks. Om hun reacties, actuele status en toekomstverwachtingen te peilen, maakte ik een kleine enquête. Daaruit is het volgende naar voor gekomen.

 

Feiten

                          

• Zes van de tien  aangeschreven scholen zijn aangesloten bij Stichting NOB (Nederlands Onderwijs in het Buitenland).
• De meeste scholen bieden Nederlandse les aan voor leerlingen van de basisschool, een aantal ook voor het lager middelbaar. Een aantal instellingen bereiden de leerlingen van 14+ voor op het GCSE Nederlands (Engsels curriculum) of op IB Nederlands (Internationaal curriculum). Eén instelling biedt een-op-een Nederlandse les aan voor studenten van 7 tot 18. Bij één instelling maakt de Nederlandse les deel uit van het Internationaal Curriculum (zoals bij ISL Surrey).
• De grootte van de scholen varieert van 10 tot 110 studenten. Klasgemiddelden 4 tot 12 studenten, behalve de een-op-een online Nederlandse taalcursus.
• De lessen worden steeds gegeven na schooltijd in de week en/of op zaterdag, steeds ongeveer twee tot vier uur per week. In een instelling gebeurt dit overdag als deel van het curriculum (zo ook ISL Surrey). Er wordt veel tijd gespendeerd aan de Nederlandse/Vlaamse taal, maar ook aan de cultuur en typische vieringen.
• De meeste ouders hebben als doel om de Nederlandse taal te behouden/verbeteren voor betere instroming in het Nederlandse onderwijs (middelbaar of universiteit) bij terugkeer naar Nederland/Vlaanderen. Een groot aantal studenten is ook lokaal. Daarbij vult het NOB de ouders aan om het Nederlands op peil te houden. Merkwaardig is dat er bijzonder weinig Vlaamse kinderen gebruik maken van de NOB-faciliteiten.

 

Financiën

 

Op de meeste scholen wordt lesgeld gevraagd en dat wordt meestal volledig door de ouders betaald, soms ook door het bedrijf (bij expats). Het lesgeld moet alle kosten dekken: materiaal/lesmethoden, huur lokalen, vergoeding leerkrachten, drank en versnaperingen en de organisatie van vieringen

 

Het wegvallen van de subsidies werd in de meeste scholen opgevangen door een verhoging van de lesgelden (in alle bij Stichting NOB aangesloten scholen). Er wordt in sommige scholen ook ruim beroep gedaan op lokale vrijwilligers en ouders om de praktische taken uit te voeren. Eén school organiseert haar lessen in de lokale kerk, een andere heeft lokalen van een lokale school ter beschikking. Op verschillen plaatsen heeft het wegvallen van de subsidies wel geresulteerd in grotere gedifferentieerde klassen (meerdere jaargroepen bij elkaar in een klas).  Het minst getroffen zijn uiteraard de instellingen die het Nederlands binnen het internationale curriculum aanbieden in hun eigen lokalen met eigen personeel (zo ook ISL Surrey). De niet bij de Stichting NOB aangesloten scholen kunnen beslissen om niet te investeren in de officiële lesmethode, waarvoor een dure licentie moet aangeschaft worden.

 

Vermoedelijk draaien alle scholen break-even en kunnen derhalve op een degelijke manier verder werken.

 

Impact

 

Op de vraag of het wegvallen van de subsidies en derhalve het verhogen van het lesgeld enige impact heeft gehad op de werking en het aantal studenten hebben de meeste scholen een onverdeeld NEEN geantwoord! Het gaat dan vooral over de onafhankelijke NTC-locaties en de een-op-een online cursus. Meer nog, de meeste scholen zijn zelfs gegroeid gedurende de laatste 2-3 jaar. Eén school heeft zelfs nood aan nieuwe organisatorische plannen om hun groei praktisch het hoofd te kunnen bieden. De geïntegreerde Nederlandse lessen die wel extra moeten worden betaald (naast het dure schoolgeld van de privéscholen) voelen een verminderde interesse, maar dat heeft dan ook niet echt met het wegvallen van de subsidies te maken, aangezien de meeste kosten in dit geval meestal gedragen worden door het bedrijf (zo ook ISL Surrey).

 

Waarschijnlijk is dit positieve fenomeen ook wel te danken aan het feit dat er een enorm grote Nederlandse gemeenschap leeft in deze regio (hoewel op sommige plaatsen het aantal expats en dus het aantal betalende bedrijven nogal is afgenomen), die zeer nauw samenhangt en zeer actief is. Er is ook veel achtergrondondersteuning voor Nederlands onderwijs aanwezig, zoals het Koning Willemfonds, het Surrey Comité, de Nederlandse Kerk, etcetera. Bovendien zijn de Nederlanders, veel meer dan de Vlamingen, verknocht aan hun taal en cultuur (hoewel dit ook wel lichtjes afneemt).

 

Toekomst

 

De meeste scholen blikken met een positief gemoed naar de toekomst. Zij zijn overtuigd van en prediken ook het belang van het in stand houden van het moedertaalonderwijs in het buitenland en zullen alles in het werk stellen om dit mogelijk te maken. Daarbij hoort in eerste instantie de kwaliteit van het onderwijs en de kwalificaties en ervaring van het onderwijspersoneel. De online een-op-een lessen winnen aan interesse omdat deze niet locatie-gebonden zijn en meestal op maat worden aangeboden.

 

Het valt niet te betwisten dat het opnieuw invoeren van de subsidies de verhoopte onderwijskwaliteit en de studentenaantallen van al onze NTC-scholen hier zeker ten goede zal komen. Toch blijven er een aantal punten die extra aandacht verdienen. In de eerste plaats het toenemend aantal internationale en Engelstalige onderwijsrichtingen (vooral in Nederland), die het beheersen van de Nederlandse taal minder belangrijk maken. Nederlandse studenten uit een internationaal milieu komen daar dikwijls terecht bij terugkeer naar Nederland. In de tweede plaats hechten ouders soms minder belang aan de eigen moedertaal en kiezen zij eerder voor integratie en het ‘spelenderwijze’ aanleren van een nieuwe taal (zoals vooral Vlamingen doen). Als laatste werd door een school aangehaald, dat de Brexit reeds zijn invloed heeft laten gelden, aangezien daar reeds een aantal gezinnen terug naar Nederland vertrokken zijn.

 

 

Brit Beckers

Secretaris afdeling London

 

 

Lijst van scholen die deelnamen:

 

• International School of London in Surrey Primary School in Woking - prive internationale school - moedertaalprogramma inclusief in curriculum (International Primary Curriculum) - geen Stichting NOB link
• American Community School International in Cobham - prive internationale school - moedertaalprogramma inclusief in curriculum (International Baccalaureate) - geen Stichting NOB link
• American Community School NTC lokatie in Cobham - NTC lokatie - naschools – Stichting NOB link
• Meester Max Nederlandse les via Skype in London - een-op-een Nederlandse les op maat - geen Stichting NOB link
• Richmonddutchschool in Mortlake - volledig self containing - geen Stichting NOB link
• De Regenboog School in London - Stichting NOB link
• De Zeven Eiken in Sevenoaks - Stichting NOB link
• De Vaarboom, Cambridge Dutch School - 

 

Stichting NOB staat voor Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland.