Een leidraad voor de Orde van den Prince in coronatijden

Vanwege de aanhoudende perikelen met het coronavirus moet de Orde van den Prince zich een beetje opnieuw uitvinden. Het Dagelijks Bestuur heeft een leidraad uitgewerkt om de afdelingen te ondersteunen. Het is een reflectiestuk waarin de verschillende aspecten aan bod komen van de problemen die zich aandienen. Midden augustus werd de tekst naar de afdelingsbesturen gestuurd. Het is ook interessante lectuur voor de leden.

Midden juli werd alweer een toename vastgesteld van het aantal besmettingen in sommige Belgische steden en ook in Nederland won het virus recentelijk weer aan kracht. Het aantal besmettingen is tijdens de laatste weken ras toegenomen, ook al zijn de regionale verschillen groot. Ook in verschillende buurlanden, waar afdelingen van de Orde van den Prince gevestigd zijn, is de situatie ongunstig geëvolueerd.

Dit heeft ertoe geleid dat de Belgische en Nederlandse (en ook andere buitenlandse) overheden opnieuw de maatregelen inzake sociaal verkeer en contacten hebben verscherpt c.q. dat de volgende fase van de opening van de samenleving is vertraagd of uitgesteld.

Het feit dat de epidemische situatie én de wettelijke regelingen niet dezelfde zijn in België als in Nederland is een complicerende factor. Vooral afdelingen uit het grensgebied die zowel Vlamingen als Nederlanders onder hun leden tellen, zien zich geconfronteerd met een dilemma. Bovendien zijn er ook regionale verschillen, die steeds meer op de voorgrond treden, aangezien de maatregelen soms door de lokale (provinciale of gemeentelijke) overheden worden ingesteld en gehandhaafd.

Vanuit verschillende gewesten en afdelingen bereiken ons ongeruste berichten en vragen naar aanleiding van de recente heropflakkering van het coronavirus. De toestand legt een zware hypotheek op de opstart van het nieuwe werkingsjaar. Afdelingen weten niet waar ze aan toe zijn en zien hun plannen voor de eerstkomende maanden wellicht de mist in gaan. Wij delen deze bezorgdheid volledig.

Als Dagelijks Bestuur zien we het enerzijds als onze taak om de activiteiten van de Orde van den Prince zo veel als mogelijk te bevorderen en de afdelingsbesturen aan te moedigen om de betrokkenheid van hun leden bij de organisatie te stimuleren. Anderzijds speelt voor ons ook de verantwoordelijkheid om afdelingen te behoeden voor risicovolle bijeenkomsten. Gelet op de leeftijdsopbouw van ons genootschap is dit een precaire kwestie die zorgvuldigheid en maatwerk zal vereisen.

De vaart erin houden

Bij de huidige stand van zaken is een "normale" of zelfs "nieuw-normale" start van het werkingsjaar nauwelijks mogelijk. Des te groter is de behoefte om goede alternatieven te vinden, die ook op termijn een meerwaarde betekenen. Een ander heikel punt is uiteraard de werving van nieuwe leden en in het bijzonder van jongere leden.

Het hoort tot het DNA van ons genootschap dat de leden elkaar ontmoeten en samen activiteiten opzetten. De maandelijkse afdelingsvergaderingen met een lezing door een uitgenodigde spreker, gevolgd of voorafgegaan door een gezamenlijk diner zijn echter vaak niet compatibel met de maatregelen die we moeten naleven om het coronavirus te bestrijden. De afdelingen zijn uiteraard autonoom om hun activiteiten te organiseren, maar we wensen aan te dringen op grote terughoudendheid en zorgvuldigheid, alsook op naleving van de veiligheidsvoorschriften. Binnen elke afdeling zullen er ook verschillende attitudes bij de leden aan te treffen zijn: sommigen willen een strengere aanpak, anderen zijn meer voor een soepel beleid. We willen vragen aan de afdelingsvoorzitters voldoende ruimte te laten voor elke opvatting en zeker de leden hierop niet aan te spreken.

Contacten op afdelingsniveau zijn cruciaal

We vinden het belangrijk dat de afdelingsbesturen op de een of andere manier contact houden met hun leden. Daar is overigens in het voorjaar veel creativiteit aan de dag gelegd en de vindingrijkheid van de afdelingen was groot, getuige de vele 'coronabijdragen' in PrincEzine. Vandaag moet men ook rekening houden met een zekere coronamoeheid onder de leden: een opbeurende mail, een persoonlijk kaartje of een telefoontje kunnen heel stimulerend zijn.

Meer dan ooit dreigt aan de andere kant van de tunnel de eenzaamheid en de culturele verarming. Bij de pakken neer gaan zitten is geen optie. Onze leden hebben recht op een stevige input en de alternatieve vormen zijn legio: hybride bijeenkomsten met een beperkt aantal 'fysieke' deelnemers en virtueel voor de rest van de groep, alternerende bijeenkomsten in kleinere groepjes, streaming van voordrachten, leeskringen die een boekbespreking houden via een beeldvergadering, openluchtactiviteiten... 

NT&C: drooglegging tegengaan door inventieve projecten

Ook de NT&C-werking is door de coronacrisis onder druk komen te staan. Sommige projecten konden nog mooi afgerond worden met enige vindingrijkheid, andere werden vertraagd of uitgesteld. In een aantal gevallen strandde het project omdat er gewerkt werd aan een gezamenlijke actie of een optreden in de culturele sfeer. Ook de opvang van buitenlandse studenten Nederlands kwam uiteraard in het gedrang.

Toch zien we ook dat de crisis tot nieuwe initiatieven kan inspireren. In het midden van de zomer werd er nog een aanvraag ingediend (door de afdeling Genk) voor een project om de taalachterstand, ontstaan door het afstandsonderwijs, bij kinderen uit kansarme groepen bij te spijkeren via een taalkamp. Het gaat hier niet alleen om kinderen met anderstalige ouders, maar ook om Nederlandstalige kinderen voor wie het online-onderwijs te hoogdrempelig was.

Graag vermelden we ook dat de Olympiade van het Nederlands, die door de Orde van den Prince mee werd gesponsord, midscheeps werd geraakt door de coronacrisis, maar er desondanks in slaagde via online begeleiding en presentaties in de vorm van een videofilm een heuse finale te organiseren. De prijsuitreiking gebeurde ten huize van de winnaars, op gepaste afstand. Dit zijn inspirerende voorbeelden. Er zijn veel mogelijkheden om met taal en cultuur te werken in alternatieve vormen zonder direct fysiek contact. Er is een bres geslagen in de culturele wereld. Kunnen we daar als Orde van den Prince niet iets aan doen? Op iconische wijze en met de twee voeten op de grond?

Coronaplatform op de website

De Orde van den Prince staat voor de uitdaging om in deze ongewisse tijden de voortgang van afdelingen, en gewesten, met respect voor de eigenheid en de concrete plaatselijke situatie, waar te maken. De afdelingen mogen zich niet opsluiten. Juist nu is er grote behoefte om contact te houden met elkaar via de gewestraden en PrincEzine. Met zijn allen delen we dezelfde problemen en we kunnen leren van elkaar. Daarom zal op de website een coronaplatform opgericht worden, waarop vragen kunnen worden gesteld en ervaringen uitgewisseld. Om met elkaar zo creatief mogelijk te zijn, kunnen alle goede en inspirerende voorbeelden van alternatieve vormen van contact en bijeenkomsten daar gepost worden.

Een kleine greep uit de mand met suggesties:

• Van de afdeling Tienen ontving het DB een schrijven waarin de afdeling haar bijeenkomsten en activiteiten heeft ingeschaald in een "veiligheidsrooster" dat door de Vlaamse overheid is ontworpen ten behoeve van vrijwilligerswerk en sociale activiteiten.
• Enkele Vlaamse afdelingen stuurden ons het 'Charter voor ouderen', dat gezien de gemiddelde leeftijd van onze leden kan helpen bij het maken van afwegingen en het inschatten van de risico’s voor bepaalde activiteiten.
• Van de gewestpresident Oost-Nederland ontving het DB een uitgebreide brief waarin ze een breed palet van geplande activiteiten van de afdelingen in haar gewest schetst: "De ene afdeling heeft een ruimere locatie gezocht en gevonden. Samen eten zal daar waarschijnlijk niet mogelijk zijn, maar samen bijeenkomen kan daar wel. Ook zijn er afdelingen die al een ruime locatie hadden. Zij kunnen met 1,5 meter afstand eten en bijeenkomen. Andere afdelingen zijn heel voorzichtig en organiseren bijvoorbeeld bijeenkomsten van circa vijf personen overdag bij leden thuis op verschillende dagen zodat iedereen die dat wil een keer aanwezig kan zijn."
• Van heel wat afdelingen vernemen we dat ze voor september een activiteit in de open lucht plannen.

Voor het Dagelijks Bestuur is het niet mogelijk noch wenselijk één richtlijn te geven, maar wel een aantal uitgangspunten en overwegingen te formuleren en erop toe te zien dat goede praktijkvoorbeelden worden uitgewisseld.

We hebben wel besloten om voor een jaar Ruud Henegouw aan te stellen als tijdelijk Dagelijks Bestuurslid met als portefeuille Coronabeleid (zie ook het artikel over het nieuwe DB). Ruud is arts, kent het coronabeleid in Nederland en Vlaanderen en was voorzitter van de afdeling Heerlen. Hij zal de afdelingen en gewesten ondersteunen.

Aan de slag

We hopen dat deze leidraad een ruggensteun is voor alle besturen. We houden ons klaar voor het nieuwe werkjaar. We zetten onze culturele verbeelding op scherp en laten ons inspireren door onze kernwaarden: de tijd- en plaatsoverstijgende Amicitia en Tolerantie. Gaat lukken!

Namens het voltallige Dagelijks Bestuur,

Godelieve Laureys
President