In memoriam Rutger Hornikx (Extra-Muros)

Rutger kende een uitzonderlijk parcours binnen de Orde. Hij is lid geworden in de afdeling Kigali, om later, terug in Europa, toe te treden tot de afdeling Extra-Muros. Daar werd hij al snel penningmeester en vervolgens in 2001 voorzitter van de afdeling. In 2007 werd hij gewestpresident Buitenland, een post waaraan hij niet minder dan twaalf jaar invulling heeft gegeven.
 

Twaalf jaar, dat is een eeuwigheid. Er zijn in deze periode in het gewest heel wat zaken gerealiseerd onder Rutgers hoede. Twaalf gewestdagen bijvoorbeeld. En in het gewest Buitenland worden die al snel gespreid over drie dagen. Toen de Zuid-Afrikaanse afdelingen de gewestdagen organiseerden, ging het zelfs om ruim tien dagen. Met telkens een rijk en gevarieerd programma en in aangepaste sfeer, van redelijk serieus tot behoorlijk bourgondisch. Dat allemaal elke keer in goed banen leiden, is geen sinecure.

Voeg daar nog de organisatie van een Algemene Ledendag (nu Dagen van de Prince genoemd) in 2013 in Luxemburg aan toe. Ook geen sinecure. Elk jaar organiseerde Rutger voor zijn eigen afdeling Extra-Muros een bijeenkomst, meestal ergens in Nederland, steeds op een andere plaats, steeds ook in samenwerking met minstens één andere afdeling. Er namen steeds meer leden van uiteindelijk wel tien verschillende afdelingen aan deel, komende uit verschillende gewesten.

Misschien minder zichtbaar, maar zeker niet minder belangrijk, was zijn aanzienlijke rol als stimulerende, diplomatieke kracht tussen en binnen de afdelingen van het gewest. Met een luisterend oor, oprecht geïnteresseerd, zijn eeuwige rustige, ontwapenende glimlach, zijn inspirerend optimisme en zijn warme vriendschap was Rutger een permanente en perfecte bezieler van zijn gewest. Hij was als een vuurtoren, een lichtlijn over woelige en onzekere wateren, een baken en gids naar een veilige haven.

Zelfs nadat Rutger de fakkel van gewestpresident in 2019 had doorgegeven, bleef hij zeer intens bezig met en betrokken bij de Orde. Zo hield hij nauwlettend de NT&C-projecten van het gewest in het oog. Ook leefde hij zich uit als gewestelijk webredacteur om ervoor te zorgen dat de pagina's van de afdelingen en het gewest gezien mogen worden.

Rutger werd samen met zijn goede vriend Daniël De Vleeschouwer in 1984 lid van de Orde. Hij schreef voor hem in de vorige PrincEzine nog het In memoriam. Van opleiding ingenieur bedrijfskunde was Rutger zestien jaar actief in ontwikkelingsprojecten, eerst in Rwanda, nadien in Nigeria. Terug in Nederland sloot Rutger aan bij Extra-Muros, de nieuwe afdeling voor Princeleden die uit het buitenland kwamen. Daar vond hij zijn vriend Daniël De Vleeschouwer weer en samen met Wim Bossaerts, de eerste voorzitter, organiseerden de drie pioniers regelmatig bijeenkomsten van een halve dag op diverse locaties in Vlaanderen en Nederland, waarop steeds leden van andere afdelingen te gast waren.

Dat was allemaal niet zo vanzelfsprekend gezien de tegenstand die Extra-Muros aanvankelijk opriep in de 'hogere' regionen van de Orde. Sommigen waren van oordeel dat de afdeling Extra-Muros overbodig was. Anderen bekeken deze "vreemde eend in de bijt" niet zonder argwaan. Statutair werd dan ook bepaald dat enkel leden afkomstig van buitenlandse afdelingen konden aansluiten bij Extra-Muros én dat ze slechts twee jaar bij de afdeling mochten blijven. Het spreekt vanzelf dat deze starre regels een zware hypotheek legden op het voortbestaan van de afdeling.

Jaren heeft het geduurd vooraleer zijn afdeling Extra-Muros in 2018 definitief een volwaardig statuut kreeg. Het was een lange en moeizame tocht van over eieren lopen, maar het eindresultaat maakte Rutger (en de leden van zijn afdeling) zeer gelukkig. Ondertussen heeft de afdeling de eerste nieuwe leden geïnstalleerd. Voor het meest recente lid gebeurde dat nog maar een paar dagen geleden. Rutger heeft er wel alle voorbereidingen van meegemaakt, maar de eigenlijke installatie meebeleven was niet meer mogelijk. Voor de volgende kandidaat, die zeer binnenkort de afdeling zal vervoegen, zou Rutger een van de peters zijn...

Het behoud van onze taal en cultuur in het buitenland is altijd Rutgers speerpunt geweest. Of zoals hij zelf in 2019 zei op zijn afscheidstoespraak als gewestpresident in Luxemburg: "Als je in het buitenland gaat wonen, besef je hoe belangrijk jouw taal, jouw cultuur is..."

Rutger hield vast aan de doelstellingen van de Orde, zonder grote woorden of rumoer. De term 'rustige vastberadendheid', een kwaliteit die trouwens ook aan Willem van Oranje werd toegeschreven, paste hem perfect. Diens gezegde 'Men hoeft niet te hopen om iets te ondernemen, noch te slagen om te volharden' eveneens. Zijn betrokkenheid bij de Orde is gebleven tot het ultieme einde. De tijd die verliep tussen het duistere verdict van de dokters en de fatale afloop bedroeg amper een goede maand. Vanuit zijn ziekbed in het hospitaal, aan de beademing, liet Rutger me weten dat hij – voor zover de omstandigheden het toelieten – beschikbaar bleef voor de vereniging. Tot minder dan een week voor hij heenging, was hij nog actief bezig met aanvullingen op de website.

Gelukkig heb ik hem nog kunnen spreken, een van de allerlaatste dagen. Nog steeds de warme, zelfs op dat moment nog positief ingestelde Rutger. Ruim twintig jaar kenden we elkaar. Over die periode hebben we zeer vele, soms erg lange gesprekken gevoerd. Het was hard en onwezenlijk om het laatste gesprek uiteindelijk te moeten afbreken omdat zijn adem er gewoon niet meer was. Na een kortstondig verblijf in het ziekenhuis is hij thuis overleden, omringd door zijn familie, op de drempel van zijn 70e verjaardag.

Tijdens de uitvaartplechtigheid werd door de vicepresident van de Orde, Jan Weierink, op een zeer treffende wijze hulde gebracht aan Rutger. In mooi gekozen bewoordingen stond hij stil bij de verdiensten van Rutger en prees hij diens onvermoeibare inzet voor een eigentijdse invulling van onze kernwaarden. Ook Ruud Hagenouw, lid van het Dagelijks Bestuur, en vele andere vrienden van ons genootschap hebben door hun aanwezigheid op de uitvaart hun grote verbondenheid met Rutger en zijn familie getoond.

Onze gedachten gaan uiteraard naar Marianne, zijn echtgenote, en zijn fantastische familie. Maar ook de Orde blijft achter met een leeg gevoel, weliswaar getemperd door de vele mooie herinneringen, en zelfs gesterkt door de ambitie om Rutgers taak, zijn visie en engagement verder te zetten

Christophe Ommeganck
Gewestpresident Buitenland

(met medewerking van Ward Coppens, pro-voorzitter Extra-Muros)