Taal als verbindende kracht op gewestdag Oost- en Zeeuws-Vlaanderen

Het gewest Oost- en Zeeuws-Vlaanderen koos 'Taal als verbindende kracht' als thema voor zijn gewestdag, die eind april doorging in de school Deinze Leiepoort. President Godelieve Laureys vatte het colloquium mooi samen in haar slotwoord: "De Orde van den Prince wil in samenwerking met professionele organisaties een steentje bijdragen aan projecten die de leesvaardigheid en het leesplezier bevorderen. Samen willen we ons actief inzetten om literatuur dichter bij mensen te brengen die nood hebben aan verbinding."

Het colloquium in de voormiddag van de gewestdag kon de meer dan honderd aanwezigen heel erg begeesteren en legde vooral de nadruk op de helende en emanciperende kracht van taal en literatuur. Na enkele inleidende woorden van Dirk Portier, voorzitter van het organiserend comité, en gewestpresident Walter Baeten, kon Katrien Genbrugge, gewestcoördinator NT&C de bijeenkomst aftrappen met een toelichting over het thema. Daarmee legde ze ook heel mooi de link naar het engagement dat de Orde aangaat bij het Lezerscollectief, een organisatie die tot doel heeft samen boeken, verhalen en gedichten te lezen met mensen die in de praktijk moeilijk toegang hebben tot literatuur, zoals gevangenen, mensen met psychische problemen en mensen in armoede. 

Helende kracht

Maar liefst vijf sprekers beklommen nadien het podium. Vlaamse topdokter professor Tessa Kerre (UGent) getuigde over haar ervaring met terminale kankerpatiënten: "Samen lezen is versterkend voor wie ziek of kwetsbaar is. Lezen heeft een helende kracht, zowel voor de patiënt als de student die voorleest." Schrijver, dichter en nu ook 'Dichter des Vaderlands 2022' Mustapha Kör bevestigde dit in zijn ontroerende gesprek met Dirk Terryn, bezieler van het Lezerscollectief: "Ik wil daarom poëzie zaaien." Kör vertelde hoe hij zelf dankzij literatuur en poëzie zijn weg in het leven vond en hoe hij daardoor een mooier, rijker mens is geworden. Dirk Terryn legde uit hoe hij het idee van 'samenleesgroepen' in Vlaanderen vorm gaf en hoe dit initiatief bevrijdend werkt voor zoveel mensen.

Emotie

Dat taal ook emotie is, konden de aanwezigen ervaren tijdens de 'Liefdesverklaring aan de Nederlandse taal' van de Roemeens-Nederlandse schrijfster, performer en journaliste Mira Feticu. Ze vertelde over haar zoektocht naar een nieuwe identiteit, nadat ze naar Nederland verhuisde. Ze werd verliefd op de Nederlandse taal, die haar een nieuwe stem gaf. Dat taal ook een emanciperende werking heeft, bleek ten slotte duidelijk uit de uiteenzetting van leesexperte Jona Hebbrecht over het literatuurboek Overhaald voor laaggeletterde anderstalige jongeren. Zij leren om zich via verhalen en gedichten in onze maatschappij te integreren.

Succesvolle initiatieven

Princelid en gastvrouw An De Moor herinnerde de aanwezige Princeleden nog eens aan een aantal recente, succesvolle initiatieven zoals het Overhaald-literatuurboek dat Prince-leden in vier exemplaren aan alle OKAN-klassen in heel Vlaanderen bezorgden (OKAN staat voor OnthaalKlas Anderstalige Nieuwkomers). Daarnaast zijn er de twee 'TOL-doosjes' rond de kracht van taalontwikkelend of taalbewust lesgeven, die momenteel in alle Vlaamse lerarenopleidingen worden gebruikt. Als eerste luik van de samenwerking met het Lezerscollectief, is er de poëziebundel Lees de Lijnen in mijn Hand, dat intussen door diverse organisaties voor geestelijke gezondheidszorg wordt gebruikt om samen te lezen.

Alarmerende leesachteruitgang

De leesvaardigheid gaat in Vlaanderen al twintig jaar achteruit, weten we uit de internationale PIRLS- en PISA-analyses. De Vlaamse regering heeft daarom een zeer ambitieus Leesoffensief gelanceerd, gericht tot de hele Vlaamse gemeenschap. De Orde van den Prince wil zich hier actief voor inzetten. Gewestcoördinator Katrien Genbrugge beklemtoonde: "Met deze gewestdag willen we duidelijk maken dat we hier met ons volle gewicht aan willen meewerken. Dat kan onder meer door het opleiden van Princeleden tot leesbegeleiders om verhalen voor te lezen in scholen, in rusthuizen, de naschoolse opvang en dergelijke."

Deinze

Tijdens de namiddag stonden een aantal bezoeken op het programma in de stad Deinze. In de school Leiepoort zelf ging directeur John Caron dieper in op de ingrijpende restauratie en zinvolle herbestemming van de kapel Sint-Hendrik, waar het colloquium doorging. De deelnemers brachten ook een bezoek aan Leiespiegel, het administratief centrum van de stad Deinze, een architecturaal pareltje aan de Leie, waar zij werden rondgeleid door verschillende schepenen. Tenslotte stond ook een geleid bezoek aan het MUDEL-museum op het programma, waar, al dan niet hernieuwde, kennis kon gemaakt worden met prachtige en beklijvende kunstwerken van kunstenaars, die gewoond en gewerkt hebben in de Leiestreek.

Baudartius

's Avonds was het hele gezelschap te gast in Salons 't Groenhof in Melle, waar de dag passend werd afgesloten met een heerlijk diner. Aan het einde van de avond verraste de historische figuur Baudartius iedereen nog met zijn aanwezigheid. Baudartius werd geboren in Deinze in de 16^e eeuw en zou later bekendheid verwerven als belangrijke (mede)vertaler van de Statenbijbel uit het Hebreeuws, Aramees en Grieks naar het Nederlands. Daarmee bracht hij het boek der boeken ook dichter bij de bevolking van die tijd. Of hoe taal toen ook al verbindend werkte…
 

Dirk Portier
Afdeling Gent Willem I