Lieve Buysse over de relatie VK - EU

Stilstaan bij het moment is het om op wapenstilstand over Europa te praten, en te beseffen dat de eenheid van de Europese landen grote oorlogen in ons uithoekje heeft vermeden.

Professor Lieve Buysse verklaarde aan de hand van de geschiedenis van het Verenigd Koninkrijk hoe het eiland van een politiek van Splendid Isolation noodgedwongen overstapt naar Global Britain. Hoe kan het dat een land collectief kiest voor een politiek die rationeel geen steek houdt maar emotioneel door de meerderheid wordt aanvaard? 

De Britten identificeren zich niet zozeer met de oorspronkelijke Keltische bewoners. Ook de Romeinen lieten weinig sporen na. Na het vertrek van de Romeinen, veroverden de Scandinavische Angels en Saxen het land tot iemand een tapijt borduurde waarop Willem de Veroveraar in 1066 de Engelse koning versloeg en koning werd van Normandië en Engeland. Willem introduceerde het feodale stelsel in Engeland, en benoemde Franse edelen in de bestuurslaag waardoor een upperclass ontstond. Getuigen hiervan vinden we in de taal, bijvoorbeeld het Germaanse/Angelsaxische “house” (huis) en het Romaanse “mansion” (maison). 

De Britten gaan er prat op dat de het land de overgang van de feodale samenleving naar een parlementaire democratie doorstaan heeft zonder revolutie. Ook de eenmaking van het land komt tot stand zonder burgeroorlog. De Britten zien zichzelf als de bakermat van een vreedzame transitie naar democratie en hebben op vlak van democratie van Europa geen lessen te krijgen.

Tijdens kolonisatie bouwen de Britten een Empire uit dat zorgt voor rijkdom en onbetwiste soevereiniteit van het land. In 1951 was er dan ook geen interesse om een deel van de soevereiniteit af te staan aan de EGKS. Maar het Empire brokkelt af en 1961 komt de eerste vraag om toch bij de EEG te kunnen aansluiten, een vraag die De Gaulle met veel plezier afwijst. Pas in 1973 worden ze toegelaten om te delen in de economische en politieke unie.

Professor Buysse wijst op het gebrek aan wervingskracht van het Europese verhaal als de voornaamste oorzaak van het verlies van het Remain kamp. Er zijn alleen maar rationele argumenten om in Europa te blijven, maar vele emotionele redenen die 52% van de Britten voor Leave deed stemmen: herwinnen van de soevereiniteit (betekent niets in economisch opzicht), toevloed aan Europese migranten stoppen (blijkt dat die migranten netto bijdroegen aan de economie), transfers naar EU (blijkt nu dat de EU bijdragen in een veelvoud terugverdiend werden door administratieve vereenvoudiging), pesterige regels (meestal uit de lucht gegrepen).

Theresa May lanceert Global Brittain om aan te geven dat de Britten niet in isolatie gaan, maar een leidende rol nemen in de wereld, en daar de EU niet voor nodig hebben. In realiteit staan ze zwak in de handelsakkoorden,want het VK is slechts een beperkte, geïsoleerde markt.

Professor Buysse beëindigt zijn betoog met de nuchtere vaststelling dat ondanks al deze rationele argumenten er bij politiek en bevolking geen animo is om Brexit terug te draaien. We Brittons shall overcome.