Vlaamse canon op Limburgse gewestdag: van Neanderthalers tot de multiculturele samenleving

Is een Vlaamse canon, waarin de geschiedenis van Vlaanderen uiteengezet wordt in zestig 'vensters', een nuttig instrument? Of is het eigenlijk maar onzin? En wat moet er dan allemaal in zo'n Vlaamse canon staan en waarom? Moet die canon in steen worden gebeiteld of is het maar een momentopname in een permanent open debat? Over die vragen ging het op de gewestdag Limburg begin mei. Voormalig hoofdredacteur van Ons Erfdeel en huidig voorzitter van Literatuur Vlaanderen Luc Devoldere wist niet voor het eerst een publiek van Princeleden te boeien met zijn voordracht.

De organisatie van de gewestdag Limburg berustte dit jaar bij afdeling Limburgse Kempen. Als locatie voor deze jaarlijkse bijeenkomst fungeerde het Michielshof in het idyllische grensstadje Achel. De grote feestzaal baadde in het licht, geurige lentelucht en blijmoedige ambiance. Aan afdelingsvoorzitter Yvo Vanlessen kwam de eer toe deelnemers uit alle acht de afdelingen welkom te heten. Alluderend op de ontoereikende ontsluiting en dreigende miskenning van de regio Noord-Limburg somde hij in Calimerostijl een waslijst op van plaatselijk talent en vernuft.
 

Luc Devoldere

Vervolgens trad feestredenaar Luc Devoldere, voormalig hoofdredacteur van Ons Erfdeel en momenteel voorzitter van Literatuur Vlaanderen, naar voren. Eenieder keek halsreikend uit naar zijn betoog 'Zin en onzin van een Vlaamse canon'. Met brede borstelstreken schetste hij de discussie over de canon en tekende de geografische en culturele contouren uit van de complexe Vlaamse natie. Kwistig strooide hij met namen van beroemde mannen én vrouwen, toponiemen met historische impact, beklijvende citaten, gedenkwaardige jaartallen en gebeurtenissen, … Ze zijn ook allemaal terug te vinden op de website van de Vlaamse canon, van de Neanderthalers naar de zestiende-eeuwse 'heks' Cathelyne Van den Bulcke, van de sociale revoluties in 1302 en het Lam Gods naar de Beeldenstorm, van Erasmus naar Dulle Griet, van Ons Kookboek uit 1927 naar de IJzertoren, de Dossinkazerne, lintbebouwing, de pil, de euro, het homohuwelijk en globalisering.
 

Believer

Al vlug liet Luc Devoldere in zijn kaarten van 'believer' kijken, met begrip voor enige academische reserve, maar zonder genade voor aanvallen ad hominem. Vlaanderen is geen eiland, het werd en wordt beïnvloed door naburige grotere culturen. De canon op zich wordt niet in steen gebeiteld, het is maar een momentopname in een permanent open debat, aldus de spreker. Laat het een uitnodiging wezen aan elke bewuste Vlaming om op zichzelf te reflecteren.
 

Quizend

Tot slot ging Devoldere al quizend met zijn toehoorders in gesprek. Voor ons geestesoog ontrolden zich klassiekers als het Lam Gods, de Vos Reynaerde, Vesalius en Mercator, een trots Vlaanderland van belforten en begijnhoven, maar ook van onverwerkte collaboratie en repressie, alsook een woedend Vlaanderen in de Witte Mars van 1996. Met ondeugend genoegen liet Devoldere de Vlaamse identiteit marineren in la francité en adviseerde warempel Le plat pays van Jacques Brel en La légende d’Ulenspiegel van Charles de Coster als volwaardige componenten van onze Vlaamse canon. De Nederlands-Limburgse Princeleden in het Michielshof hoorden het in Keulen donderen.

Hoge leeftijd

Onder de indruk van zoveel eruditie parafraseerde gewestpresident Peter Lepez nog even de toespraak en kwam dan tot de orde van de dag. Zo kaartte hij als zorgelijk aandachtspunt de hoge gemiddelde leeftijd van onze gewestleden aan. Tot slot nodigde hij een kransje nieuwkomers uit het gulden boek te tekenen.

Volbloed muzikanten

Wie na die hoogstaande referaten hoopte op rustiger vaarwater was eraan voor de moeite want toen bestormden Floris and the Flames het podium. Vier jonge volbloed muzikanten uit de onmiddellijke omgeving zetten de zaal op stelten met een gevarieerde mix van klassiek, pop, folk en eigen creaties. Met hun wapperende strawberry haardos, aanstekelijke dynamiek en meeslepende sound brachten zij Prince-Limburg een uur lang in vervoering, a fortiori toen ze de laaiende massa begeleidden bij het zingen van het Limburgs volkslied. Was dit nou Woodstock revisited of de aanzet tot de Limburgse onafhankelijkheid maar dan zonder de Stomme van Portici? Gelukkig maar was iedereen dringend aan een slok met bubbels toe. Later op de avond smolten overheerlijke asperges van lokale bodem op de tong en doofden de laatste revolutionaire gensters. Gewestdag 2023 in Achel wordt met gouden letters in de annalen bijgeschreven, zo beaamde ook een enthousiaste vicepresident Ruud Hagenouw in zijn afsluitende tafelrede.
 

Mark Michaux
Afdeling Genk