Afdelingsvergadering

Over pseudowetenschap en kritisch denken

Terugblik

I. We kennen Maria Dumon reeds lang als een trouwe deelneemster aan onze vergaderingen. Nu zou ze graag zelf lid worden als aandenken aan haar man, Amaat Martens, die Voorzitter van de afdeling was tussen 2001 en 2004 en later Gewestpresident werd van Brabant-West. Samen met Marie-Paule zal ze geïnstalleerd worden door Wim Husken in december 24. 

II. 

Johan Braeckman was tot 2024 gewoon hoogleraar wijsbegeerte aan de Universiteit Gent. Hij doet het nu wat rustiger aan. Van 2003 tot 2008 was hij bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en in 2009 bekleedde hij de leerstoel Willy Calewaert aan de VUB. Johan Braeckman studeerde wijsbegeerte aan de Universiteit Gent en menselijke ecologie aan de VUB. In 1993-1994 studeerde hij Environmental History en Human Ecology aan de Universiteit van Californië - Santa Barbara. In 1997 promoveerde hij tot doctor in de wijsbegeerte aan de Universiteit Gent. Zijn promotor was professor Etienne Vermeersch, van wie hij later assistent werd. Vanaf 1998 is hij als hoogleraar verbonden aan de vakgroep Wijsbegeerte & Moraalwetenschap, UG. Zijn vakgebied is de wijsgerige antropologie.

Behalve artikelen in vakbladen publiceerde hij boeken over bio-ethiek, toegepaste ethiek, milieufilosofie, kritisch denken en culturele aspecten van de wetenschappen. Braeckman was tevens voorzitter van De Maakbare Mens, een humanistische organisatie die  het publiek kritisch en correct wil informeren over medische en biotechnologische ontwikkelingen. In november 2017 presenteerde Johan Braeckman het programma Dat Had Je Gedacht op NPO 2, over de rol van denkfouten in het dagelijks leven.

III. Via de bijgevoegde PPT is de uiteenzetting van de avond gedeeltelijk te volgen.  Toch kort enkele aantekeningen.

  • Hoewel denkfouten in het dagelijks leven geen controversieel onderwerp zijn, denkt professor Braeckman dat een aantal oefeningen die hij ons zal laten doen best confronterend kunnen zijn.
  • Het is moeilijk om van mening te veranderen als je al je hele leven vast hangt aan een opvatting. Het besef dat je relatief gemakkelijk fouten kan maken is een nuttig inzicht.
  • Er wordt gehouden van mensen die duidelijk zijn over hun principes. Toch moeten we principes soms laten varen. Er moet het besef zijn dat iemands mening bekritiseren niet hetzelfde is als die persoon aanvallen. 
  • Hoog opgeleide mensen zijn extra kwetsbaar voor denkfouten omdat ze een intrinsieke opvatting zeer intelligent kunnen verdedigen.
  • De ongelovige Thomas, die weigerde te geloven in de Verrijzenis van Jezus, heeft een punt. 
  • Onwaarschijnlijke beweringen moeten beter onderzocht worden. Men ziet gemakkelijker bij een ander dat hij lichtgelovig is. Authentiek kritisch denken leidt tot heldere inzichten.
  • ‘ Negativiteitsvooroordeel ‘: mensen focussen gemakkelijk op het negatieve en krijgen zo een vertekend beeld van de wereld. 
  • Aan de hand van heel wat testjes overtuigde professor Braeckman ons dat we ons kunnen vergissen.  We hebben gewoon te weinig kennis. De een al meer dan de ander. Gelukkig voegde hij eraan toe dat er ook zoiets bestaat als voortschrijdend inzicht. 
  • We hebben niet veel verstand van het inschatten van waarschijnlijkheden en we geloven niet in het toeval. Die houding maakt ons vatbaar voor complottheorieën.

IV. Vragen en bedenkingen

  • De verjaardagenparadox is een paradox uit de kansrekening, die een resultaat toont dat tegen de verwachting ingaat.
  • Wij hebben nog geen federale regering en vinden dit niet eens zo slecht. We geloven niet in regimes met één sterke man ( Poetin, Trump ) omdat we een andere politieke cultuur hebben en meer gelaagd denken met als gevolg dat er minder aanleiding is tot radicalisering.
  • Levenslang leren, interesse hebben om bij te leren is een morele opdracht. Cursussen zouden moeten gevolgd worden om te leren nadenken over je manier van denken. Er circuleert immers zoveel nonsens.  
  • Zijn er methodes om onze wijze van denken te doorprikken?  Het denkpatroon is verweven in onze identiteit. Niemand verliest graag identiteit. Toch moet er blijvend twijfel gezaaid worden door dingen in vraag te stellen. Diegene die kennis hebben, hebben een grote verantwoordelijkheid en zouden op een sympathieke manier tunnelzicht moeten bekampen. Eerst mensen proberen te begrijpen, dan twijfel zaaien en concrete informatie geven. Bijleren door van mening te verschillen.
  • Algoritmes drukken ons denken in een richting ( desinformatie, polarisering ). We moeten ons daarvoor wapenen en jongeren mediawijs maken. Misschien wordt het gevaar voor de media overdreven.  We vinden er ook zo veel goede informatie. Leerkrachten kunnen daarbij een belangrijke rol spelen door zich bij te scholen met boeken rond mediawijsheid en dergelijke.  Ook de politieke verantwoordelijken zijn er zich bewust van en moeten bewustwording stimuleren.

V.  Jaarprogramma 24-25

Op 19.12.24 worden we uitgedaagd door Filip Roosemont, Inge Van de Put en Peter Ryckaert om tijdens de kerstvergadering op een leuke manier te quizzen. Ze willen graag  het spel aanpassen aan het ( uiteraard zeer hoge ) niveau van de leden. Ze doen een nieuwe oproep om zelf vragen met antwoorden in te dienen bij de secretaris. ( Hoe meer vragen je bedenkt, hoe groter de kans dat ze geselecteerd worden en jullie kans op een mooie score vergroot ).

Op 16.01.25 komt René Van Stipriaan zijn boek met de biografie over het leven van Willem Van Oranje voorstellen.  We trekken dan weer naar het Tivoli-kasteel.  De afdeling Keerbergen werd voor deze vergadering uitgenodigd.  Het wordt een vergadering met partners.

VI. Info

- Het enthousiasme voor de babbelbox met de Kroatische studenten is wat verminderd. Op 21.11 zijn we gestart met het streamen van de voordrachten. Het poëzieproject dat Arthur trekt, wordt verder uitgewerkt. Woensdag 15.01.2025 19.30u wordt het transitiemoment . Er is een nieuwe lichting studenten die ondertussen wat Nederlands kent. Dit is meteen de datum van de doorstart van de babbelbox.

- Slide 8. Weinig leden stemden mee voor de Prijs van den Prince. Wat een wat teleurstellend resultaat is. De bevordering van het Nederlands raakt nochtans de kern van de Orde. 

- Slide 9. Kunnen de boekentips jullie helpen bij de keuze van een kerstpakje?

- Slide 10. De Orde presenteert zich nu ook op Linkedln. Best interessant.

VII. Mieke Corteville sloot de avond af met een prettig praatje over haar oude brein.

De oude computer sputtert af en toe, zo ook haar gedachten. Ze krijgt foutmeldingen van dat ding en soms ze loopt ze zelf vast bij multi-tasking. Maar toch, ze blijft ook de charmes zien van dit oude brein. Ze kreeg een spiksplinternieuwe computer met een chatgpt-toets. De aangeleverde informatie werd wel kritisch doorgenomen. En dit, natuurlijk dankzij dat oude brein, daarin nog aangemoedigd door de lezing van de avond

Een activiteit georganiseerd door: 

De afdeling Mechelen werd opgericht in 1963 en behoort tot het gewest Brabant-West dat volgende afdelingen groepeert:

Kort

Plaats: 
Salons Van Dijck, Mechelen
Wanneer: 
donderdag, 21 november, 2024 - 19:00
Beschrijving: 

Johan Braeckman is hoogleraar filosofie aan de UGent. Hij geeft veen referaat over kritisch denken. We zijn allemaal vatbaar voor nonsens en onzin, ook als we erg intelligent zijn, zegt Braeckman. Maar we beschikken ook over manieren om ons daarvoor te behoeden.

Spreker: 
Johan Braeckman
Over de deelname: 
30 leden