'Moedertaal en - cultuur, een visie vanuit evolutionair perspectief' door Johan Mertens
Terugblik
In ons 300 000 jarig bestaan als Homo sapiens hebben we sociaal geleefd in samenlevingen met gelijkwaardige geslachten. Een individu kreeg zijn cultuur mee van voorouders, waarbij moeders en grootmoeders een centrale functie hadden, zeker in de eerste jaren van het leven. We zijn onder de zoogdieren een coöperatief voortplantende soort bij uitstek. De evolutie heeft grootmoeders (en grootvaders) zo geboetseerd dat ze voortbestaan na hun vruchtbaar leven (na de menopauze) om de ervaring en informatie in hun geheugen door te geven aan hun nageslacht. Onderricht en opvoeding zijn een taak van meerdere generaties. Het is zeer uitzonderlijk bij zoogdieren. Het onderwijs dat we recent meemaken (in ‘het westen’) wijkt af van dit basisconcept. De verandering heeft haar wortels zowat 3000 jaar geleden in onze contreien, wat recent is vanuit evolutionair perspectief. We werden sedentair ten gevolge van landbouwpraktijken en er ontstond bezit, gedicteerd door een patriarchaat. We zijn nu in een afwijkende stroomversnelling geraakt, in plaats van onze levenswijze aan te passen, geïntegreerd in onze omgeving.
Em. Prof. Dr. Johan Mertens (1947) was als ecoloog verbonden aan de UGent. Naast zijn wetenschappelijk onderzoek (extreem leven en resistentie tegen hitte, droogte e.d.), doceerde hij gedragsecologie, niet alleen aan biologen, maar ook in richtingen zoals pedagogie, psychologie en sociologie. Hoewel gepensioneerd, houdt hij zijn wetenschappelijke vakliteratuur bij om die, in een begrijpelijke vorm, door te geven aan een geïnteresseerd publiek.
Behoort tot het gewest Oost- en Zeeuws-Vlaanderen dat volgende afdelingen groepeert: