Database met 390.000 Zuidelijk-Nederlandse dialectwoorden online

Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en de vakgroep Taalkunde - Nederlands van de UGent hebben een database van de Zuidelijk-Nederlandse dialecten online gezet. De database bevat 390.000 woorden uit de Zuidelijk-Nederlandse dialecten in Vlaanderen, Noord-Brabant en Nederlands Limburg. Staat 'Prince' erin? Wat betekent 'de walluizen in de nek zetten' in het Vlaams-Brabantse Londerzeel?

De database is een samenvoeging van de gegevens uit het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten (WVD), het Woordenboek van de Brabantse Dialecten (WBD) en het Woordenboek van de Limburgse Dialecten (WLD). De database is gekoppeld aan een kaartapplicatie, waardoor snel te zien is waar een dialectwoord gebruikt wordt en wat het betekent.

We hebben een paar woorden door de database gehaald. 'Orde' is in 59 Vlaamse gemeenten dialect voor 'kloosterorde'. 'Genootschap' is dialect in Kuringen – en alleen daar - voor 'gilde'. Betekenis: 'Een groep of vereniging mensen die regelmatig samenkomen met een (sociaal) doel' (sic). 'Prince' gaf geen hits. 'Potrel' of 'Poutrel' (voor de Nederlanders: dat is in Vlaanderen, naar het Franse poutrel, de term voor een ijzeren H-balk die gebruikt wordt in de bouwwereld) gaf ook geen hits. Misschien niet lokaal genoeg?

Omdat de wat meer schunnige woorden, naar onze verwachting, meer 'hits' zouden opleveren, konden we het niet nalaten er daar een aantal van in te voeren. Zo weten we dus nu dat 'neuken' niet alleen 'geslachtsgemeenschap hebben' betekent in 80 Nederlandse en Vlaamse gemeenten. Maar ook aarzelen, bedriegen, gooien, het kan mij niet schelen, kibbelen, knutselen, mopperen, ongehuwd samenleven, plagen, prutsen, ravotten, slaan, stuntelen, treuzelen, voor de gek houden, vuistslag op de rug bij een spel, zeer langzaam werken en zeuren.

Wie wil weten welke betekenis in welke gemeente gebruikt wordt, zal de website zelf moeten bezoeken… Hetzelfde geldt voor iedereen die wil weten wat ze in Londerzeel bedoelen met 'de walluizen in de nek zetten', in Weelde met 'aanhiksen', in Mortsel met 'een pee steken', in Lippelo 'het paard opgegeten hebben', in Anderlecht met 'opkissen' en in Gooik met 'pateerstokken'. Spoiler alert: dat betekent dus allemaal hetzelfde.