Markante vrouwen in de geneeskunde
Net voordat 'gewone' afdelingsvergaderingen in het voorjaar onmogelijk werden, sprak in Brugge de gepensioneerde internist Michel Deruyttere, lid van de afdeling Brugge. Hij schreef het boek 'Markante vrouwen in de geneeskunde'. Het is nog niet zo lang geleden dat vrouwen onmogelijk arts konden worden. Zij werden immers niet toegelaten tot het secundair onderwijs, laat staan tot de universiteit. Toch zien we op elk moment van de geschiedenis 'koppige' vrouwen opduiken die er toch in slagen de geneeskunde te gaan beoefenen.
Michel Deruyttere liep tijdens zijn lezing een aantal inderdaad markante vrouwen langs. En één godin.
In het oude Egypte was Isis de godin van de geneeskunde. Zij was getrouwd met Osiris, maar die werd in veertien stukken gehakt door broer Seth. Isis slaagt erin om haar man te 'reconstrueren' - ze vindt dertien stukken terug - maar het veertiende stuk, de fallus, ontbreekt. Isis creëert dan zelf maar een gouden fallus waardoor ze uiteindelijk toch zoon Horus baart, de wederopstanding van Osiris.
In het Griekenland van 300 à 400 voor Christus heeft Agnodice een bloeiende praktijk. Toen bleek dat ze een vrouw was, belandde ze in de gevangenis. Dit leidde tot een samenzwering van vrouwen, die zo fel was dat Agnodice uiteindelijk toch dokter kon worden.
In het Italië van de 14e eeuw treffen we Alessandra Giliani, de vrouwelijke Vesalius. Zij assisteerde de toen fameuze professor Mondino, maar stierf zelf al op 19-jarige leeftijd aan een infectie.
We springen naar de 18e eeuw. In Frankrijk leefde toen Angelique-Marguerite Le Boussier Du Coudray. Ze was vroedvrouw en leidde gedurende haar leven zo’n 5000 vroedvrouwen op.
In 1780 wordt James Barry geboren. Hij werd chirurg en maakte als dokter carrière in het leger. Toen hij in 1865 stierf, stelde men bij de opbaring vast dat James eigenlijk een vrouw was.
In Amerika was autodidact Harriet Hunt in de 19e eeuw de eerste vrouwelijke arts. Om haar autodidactisch verworven kennis te verdisconteren, probeerde ze zich in te schrijven in Harvard. Ze werd echter door zowel haar medestudenten als de rector geweigerd.
De eerste 'officiële' Amerikaanse vrouwelijke dokter is Elizabeth Blackwell (1821-1910). In dezelfde periode werd ook Mary Edwards Walker als 'army surgeon' bekend.
Florence Nightingale (1820-1910) wilde verpleegster worden, maar als lid van een gegoede familie was dat niet evident. De job van verpleegster stond immers laag aangeschreven. Toch ging ze door. Ze ging onder andere in Scutari aan de slag tijdens de Krimoorlog. In 1856 werd ze met veel égards in London door de koningin en de voltallige regering welkom geheten. Daarna bouwde ze de verpleegsterschool 'Nightingale Nurses' uit.
De zwarte Nightingale, Mary Seacole, was ook actief tijdens de Krimoorlog, maar in tegenstelling tot Florence kreeg ze nadien in London geen enkele erkenning.
Edith Cavell (1865-1915) wordt de Belgische Nightingale genoemd. Nadat ze gouvernante was geweest in Brussel, ging ze aan de slag als nachtverpleegster in de kliniek van Saint-Pancras. Terug in België werd ze de directrice van de 'Ecole Belge d’Infirmières Diplômées'.
De eerste vrouwelijke arts in België wordt uiteindelijk Isala van Diest (1842-1916), nadat ze haar studies in Zwitserland voltooide.
Sylvie Vanheersewyngels (1863-1940) kreeg de zeer exotische vraag om arts te worden van de harem van de sjah van Iran. Ze ging op het voorstel niet in.
De markantste figuur uit dit overzicht is ongetwijfeld Marie Curie, die twee Nobelprijzen in de wacht sleepte, maar als vrouw nooit in de 'Académie' erkend werd.
Ook Gerty Cory kreeg, samen met haar echtgenoot, een Nobelprijs voor de geneeskunde. Zij werd daarvoor echter nooit gehonoreerd, haar man wel.
Jules-Marie Heymans (1897-1986) kreeg tijdens haar artsenstudie een roeping en werd zuster Heymans. Dit belette haar niet om haar studies in 1926 af te ronden en een mooie carrière in de zorgsector uit te bouwen.
Dokter Claudie André-Deshays, een Franse wetenschapper en politicus, werd ook ruimtevaarder. Ze vloog in die hoedanigheid in 1996 mee met de Sojoez.
Michel Deruyttere eindigde zijn encyclopedisch overzicht met vier actuele topvrouwen uit Vlaanderen: biochemicus Christine Van Broeckhoven, gynaecologe Marleen Temmerman, stamcelpionier Catherine Verfaillie en huisarts/politica Maggie De Block.