'Het grote ontbreekwoordenboek' om de Nederlandse taal te verrijken

Vraag: Hoe noemen we een woord dat in het Nederlands nog ontbreekt? Antwoord: Een ontbreekwoord. Vraag: En als je meer van die woorden hebt, wat doe je er dan mee? Antwoord: Dan verzamel je die in een ontbreekwoordenboek. Dat is dus een boek waarin wordt stilgestaan bij nieuwe woorden en geoordeeld wordt of ze een plek in het woordenboek verdienen. Dagelijks Bestuurslid en voormalig taalraadsman bij de VRT Ruud Hendrickx was een van de twee schrijvers.
 

Je moet maar op het idee komen om nieuwe woorden te verzinnen voor (nieuwe) fenomenen. De Nederlandse televisiemakers en schrijvers Kees van Kooten en Wim de Bie waren er sterk in. Hun 'regelneef' en 'doemdenken' zijn bekende voorbeelden.
 

Radio 1

Ook in Vlaanderen bestaat de drang om bepaalde zaken waarvoor er nog geen term is, te benoemen. In het voorjaar van 2022 ging bij Nieuwe feiten op Radio 1 de rubriek 'Het ontbreekwoord' van start. In dat programma gaat zanger, schrijver en dichter Rick de Leeuw elke week met de gewaardeerde hulp van de luisteraars op zoek naar woorden die in de Nederlandse taal - helaas - nog niet bestaan. 'Hamerglas', 'kapotverbeteren', 'einderzucht', 'overouderen', 'huicheljuichen' en 'sopperen' zijn enkele van die tientallen nieuwe woorden die inmiddels zijn geboren onder het wakende oog van enig en alwetend jurylid Ruud Hendrickx.

Ruud Hendrickx. Foto: Jan Everaert

Ruud Hendrickx

Ruud Hendrickx? Is dat niet 'ons' Princelid, pro-gewestpresident van Brabant-Oost, nu portefeuillehouder Communicatie van het Dagelijks Bestuur van de Orde, (en ja, natuurlijk ook nog 'gewoon' lid van de afdeling Leuven-Arenberg)? Juist. Daarnaast kennen we Ruud ook als voormalig taalraadsman van de VRT, huidig adviseur programma-ethiek bij de Vlaamse publieke omroep en hoofdredacteur van de Dikke Van Dale. Of zoals hij het zelf zei: "Taal is mijn passie én al bijna veertig jaar mijn werk."
 

Boekvoorstelling

Welnu, 'onze' Ruud Hendrickx en Rick de Leeuw hebben samen Het grote ontbreekwoordenboek gepubliceerd. Eerder deze maand was de officiële boekvoorstelling bij deBuren in Brussel. Dat is natuurlijk terug te luisteren. Niet toevallig werd het boek gelanceerd tijdens de Week van het Nederlands, die liep van 30 september tot 7 oktober en een ode bracht aan de Nederlandse taal, dit jaar met als thema 'gevoel en emotie'.

Ruud Hendrickx en Rick de Leeuw. Foto: Jan Everaert

Criteria

Tijdens de presentatie legden de auteurs uit aan welke criteria een nieuw ontbreekwoord moet voldoen. Vervolgens gingen ze samen met het publiek aan de slag om leemtes in de Nederlandse taal op te vullen. Die criteria komen uiteraard ook in het boekje zelf aan bod. Je kan uit Het grote ontbreekwoordenboek leren hoe je zelf een ontbreekwoord maakt. Anders gezegd: hoe kun je zelf je steentje bijdragen om de Nederlandse taal te verrijken? En als je jezelf niet zo’n creatieveling vindt, dan kun je toch veel plezier beleven aan het lezen van al die bedenksels van taalvirtuozen voor situaties waarvan jij je zelfs niet bewust was dat er geen woord voor bestond…
 

Overigens loopt de radiorubriek nog steeds: elke woensdag omstreeks 12.30 uur in Nieuwe feiten op VRT Radio 1.

Ruud Hendrickx en Rick de Leeuw waren op 19 oktober ook te gast in de Nederlands talkshow Khalid & Sophie. De uitzending is terug te kijken (elf minuten).

Marianne van Scherpenzeel
Lid redactie PrincEzine

Het grote ontbreekwoordenboek
Auteurs: Ruud Hendrickx en Rick de Leeuw
Paperback
ISBN 978-94-6337-831-4
Verschenen bij Pelckmans uitgevers op 28 september 2023
Prijs: € 14,50
Aantal pagina's: 144

Terug naar de PrincEzine (op de website)? Klik hier.