Onbekende schilder Jean Baptiste Discart steeds minder onbekend

 

'Boek Ordelid over de ten onrechte onbekend gebleven schilder Jean Baptiste Discart' was de nogal ingewikkelde kop die in juni 2019 in PrincEzine verscheen. Theo Kralt, oud-voorzitter van de afdeling Utrecht, had een boek geschreven over de Oostenrijks-Franse schilder Discart (1855-1940), die zoveel gereisd had dat hij mede daarom zo onbekend is gebleven. Onlangs verscheen een Engelstalige en uitgebreide versie van het boek. Het werd eind september coronaproof aangeboden aan de Haagse burgemeester Jan van Zanen.
 


Theo Kralt (rechts) en de Haagse burgemeester Jan van Zanen.
Jean Baptiste Discart woonde tijdens de Eerste Wereldoorlog in Den Haag
.
 

Het boek Jean Baptiste Discart - Oriëntalistische schilderijen en Nederlandse portretten werd in juni 2019 aangeboden aan de Oostenrijkse ambassadeur Heidemaria Gürer. Vooraanstaande Nederlandse culturele fondsen hadden de publicatie van dit boek mogelijk gemaakt, dat inmiddels bijna is uitverkocht. Om het onderzoek en het werk van de schilder internationaal toegankelijk te maken, werd het boek vervolgens vertaald in het Engels. Het Nederlandse boek telde 192 pagina’s. Jean Baptiste Discart - Orientalist paintings and Dutch portraits beslaat 216 pagina’s, omdat nieuwe onderzoeksresultaten in de Engelse editie konden worden meegenomen, waaronder elf herontdekte portretten en vier oriëntalistische schilderijen en tekeningen. Ook het palet van de schilder werd teruggevonden en afgebeeld. Van enkele schilderijen, waar eerst alleen een zwart-witafbeelding van beschikbaar was, kon nu een kleurenafbeelding worden opgenomen.

Jean Baptiste Discart

De schilder Discart werd in 1855 geboren in Modena dat toen – totdat het in 1861 overging naar het Verenigd Koninkrijk Italië – tot Oostenrijk behoorde. Hij werd opgeleid aan de Akademie für bildenden Künste in Wenen en woonde vervolgens in Parijs, Tanger, Parijs, Brussel, Den Haag en Parijs, waar hij overleed in 1940. Hij maakte vele reizen. Waarschijnlijk is hij mede door zijn kosmopolitische leven zo onbekend gebleven. In Tanger, Marokko en in Parijs vervaardigde hij oriëntalistische schilderijen die tot de beste werken van de Oostenrijkse oriëntalistische school worden gerekend.

Zo rond 1895 kwam Discart in contact met Nederlanders. Het eerste portret dat hij maakte, is van Alwina gravin von der Goltz-jonkvrouw Brantsen (1868-1957). Discart zou ook het postume portret van haar vader en haar dochter schilderen in 1902 en een jaar later haar oom en tante en nicht. Deze portretten tonen Discart op het hoogtepunt van zijn kunnen. De schilder Discart heeft vanaf het eind van de negentiende eeuw tot 1930 contact onderhouden met vooraanstaande Nederlandse families. Naast een uitstekende schilder was Discart bij uitstek ook een netwerker, die zijn relaties over zeer lange perioden wist te onderhouden en te behouden. In het Engelstalige boek zijn verschillende portretten opgenomen die sinds de publicatie van het Nederlandse boek zijn teruggevonden. Van alle geportretteerden, vooral adellijke hoogwaardigheidsbekleders en hun familieleden, zijn korte biografieën in het boek opgenomen en waar mogelijk ook afbeeldingen door andere kunstenaars.

Discart woonde tijdens de Eerste Wereldoorlog in Nederland. Naast de reeds bekende schilderijen blijkt hij ook een groot aantal portretten te hebben gemaakt van personen die werkzaam waren bij de diplomatieke vertegenwoordigingen van België, Rusland en het Verenigd Koninkrijk. Ook deze portretten werden in het boek opgenomen. In 1909 schilderde Discart een levensgroot portret van Koning Albert I van België (1875-1934).

Twee inleidingen

Tijdens de presentatie van het Nederlandstalige boek in juni 2019 werden twee inleidingen gehouden, die in de Engelse taal werden vertaald en vervolgens werden opgenomen in het Engelstalige boek. Cultuur-historicus dr. Johan Carel Bierens de Haan vergeleek in zijn betoog 'Jean Baptiste Discart: One man, two souls' Discart met andere internationale schilders die werkzaam waren in Nederland, zoals de Oostenrijker Adolf Pirsch (1858–1929) en de Hongaar Sir Philip de László (1869–1937). Professor George Harinck, hoogleraar geschiedenis aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, ging tijdens zijn betoog aan de hand van de gemaakte portretten 'Jean Baptiste Discart and the disappearance of the nobility from National politics - The Netherlands during 1890-1914' in op de economische, maatschappelijke en politieke veranderingen in de periode waarin Discart werkzaam was in Nederland. Door deze veranderingen, met name de schoolstrijd en de strijd om de toegang tot de census, zou de Nederlandse adel geleidelijk aan zijn dominante positie in de Eerste en Tweede Kamer verliezen. Uit de portretten en de onderlinge relaties van politici in met name de Anti-Revolutionaire Partij (ARP) en de Christelijk Historische Unie (CHU), werd duidelijk hoe de verschillende adellijke families in het binnenlands bestuur, de diplomatieke dienst en de nationale politiek vertegenwoordigd waren.

De rechten van het boek zijn door de auteur ondergebracht in de 'Stichting schilder Jean Baptiste Discart'. Ten behoeve van de internationale verspreiding werd een kort promotiefilmpje opgenomen met interviews met de Oostenrijkse ambassadeur in Nederland Heidemaria Gürer, professor Léon Buskens, hoogleraar aan de Universiteit Leiden en directeur van het Institut néerlandais au Maroc te Rabat, en met auteur Theo Kralt.

Het boek Jean Baptiste Discart. Oriental paintings and Dutch portraits is voor 35 euro te bestellen via de website van Van Gruting Publishers, ISBN: 97890 75879 766.