Buurtaal, een gids voor effectieve Vlaams-Nederlandse communicatie
"We verstaan Vlamingen, maar we begrijpen ze niet." Met deze opmerking vatte Henne Schuwer, oud-ambassadeur van Nederland in Brussel, zijn ervaringen in de communicatie met Vlamingen eens samen. Hoewel de meeste leden van de Orde van den Prince dit niet zo sterk zullen formuleren, ervaren ze soms toch ook dat Nederlanders en Vlamingen elkaar niet helemaal begrijpen. Gelukkig is er nu het boek Buurtaal van 'taalbeschrijver' (zoals ze zichzelf omschrijft) Miet Ooms.
Sommige Nederlandse afdelingsvoorzitters binnen de Orde van den Prince hebben voor hun opvolgers lijstjes gemaakt waarin ze termen uitleggen die binnen de Orde gebruikt worden. Een cel is zoiets als een werkgroep bij ons in Nederland, werven zijn projecten, opgelijst betekent opgesomd. Enzovoorts. Mij is niet bekend of Vlaamse voorzitters ook zulke lijstjes maken, maar het zou me niet verbazen. Daarin zou dan bij voorbeeld kunnen staan: "Als Nederlanders je een enerverend jaar toewensen, bedoelen ze niet zenuwslopend maar opwindend."
Standaardtaal
Het Nederlands is de standaardtaal van Vlamingen en Nederlanders, maar die standaardtaal is niet voor beide nationaliteiten precies hetzelfde. De laatste decennia groeien ze zelfs wat uit elkaar. Tezamen met de grote culturele verschillen tussen Vlamingen en Nederlanders leidt dat soms tot miscommunicatie. Miet Ooms schreef een praktische handleiding om zulke misverstanden te voorkomen: Buurtaal.
Overzicht
Het boek Buurtaal begint met een kort overzicht van de geschiedenis van de Nederlandse standaardtaal in zowel Nederland als Vlaanderen. Hierin wordt ook ruimschoots aandacht besteed aan taalvariëteiten als dialecten, tussentaal en de cultuurverschillen tussen Vlaanderen en Nederland. Daarna volgt een inventaris van de verschillen tussen Vlaanderen en Nederland in zaken als uitspraak, woorden, woordvorming en grammatica.
Praktische gids
Het hoofdstuk Praktische gids: wat doe je voor welke doelgroep geeft een handreiking hoe het beste met die verschillen omgegaan kan worden om miscommunicatie te voorkomen. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen Vlamingen die met Nederlanders communiceren, Nederlanders die dat met Vlamingen doen en Vlamingen en Nederlanders die met Vlamingen én Nederlanders communiceren. Met name die laatste groep reflecteert de communicatiesituatie binnen onze Orde.
Aanbevelingen
De aanbevelingen die voor die groep gegeven worden, zijn voor onze leden dan ook heel nuttig. Dat het boek een uitgebreid register heeft, is daarbij zeer welkom. Wil je als Vlaming bijvoorbeeld het woord ereloon gebruiken, dan wordt geadviseerd naar een alternatief te zoeken dat zowel in Vlaanderen als in Nederland bekend is (honorarium). Een heikel punt daarbij is dat de Vlaming zich dan natuurlijk wel moet realiseren dat een woord als ereloon in Nederland niet gebruikelijk is. Daarom beveelt Miet Ooms aan een tekst die voor het hele taalgebied bedoeld is altijd te laten nalezen door iemand uit het 'andere' deel, iets wat voor onze Orde natuurlijk makkelijk te realiseren is.
Deskundig
Miet Ooms is uitermate deskundig op het gebied van de Vlaams-Nederlandse interculturele communicatie omdat ze voor veel Nederlandse organisaties taal- en cultuuraanpassingen voor Vlaanderen heeft gedaan en vice versa. Haar plezier in taal spat bovendien van het boek af. Het leest als een trein. Lees deze gids en pas de aanbevelingen toe zodat de communicatie tussen Vlaamse en Nederlandse Ordeleden nog soepeler zal verlopen.
Marinel Gerritsen
Voorzitter afdeling Utrecht
Miet Ooms (2020), Buurtaal, Praktische gids voor het Nederlands in België en Nederland. Sterk&De Vreese, 271 pagina's, 22,50 euro.
ISBN 978 90 5615 651 0