Een Oranje stropdas in de VN-Veiligheidsraad

Met een Oranje Das – Een jaar in de Veiligheidsraad. Dat is de titel van het boek dat de huidige Nederlandse ambassadeur in het Verenigd Koninkrijk Karel van Oosterom schreef over de zeven jaar dat hij als permanent vertegenwoordiger (ambassadeur) bij de Verenigde Naties deel uitmaakte van de Algemene Vergadering. In 2018 zetelde hij eveneens in de Veiligheidsraad. Vorige maand gaf hij een lezing bij de afdeling Londen voor niet minder dan tachtig digitale toeschouwers. Het ging ook over zijn Karels 'trade mark', zijn stropdas, waardoor collega-diplomaten hem altijd meteen herkennen. "Orange??? Oh yes, Dutch, oh yes, Karel."
 

De lezing begon bij het begin. In de Algemene Vergadering van de VN zetelen 193 staten. De Veiligheidsraad (VR) heeft vijftien leden, de vijf permanente leden VS, UK, Frankrijk, China en Rusland en tien gekozen leden. De gekozen leden zetelen voor twee jaar in de VR. In 2016 werden zowel Nederland als Italië ex‐aequo verkozen voor de zetel van 2017‐2019. Daarom besloten ze om elk een jaar de fakkel te dragen, eerst Italië in 2017, maar eigenlijk functioneerden ze twee jaar lang samen in 'split‐term'. In 2018 bekleedde Nederland officieel de zetel in de Veiligheidsraad. In 2019 was dat België.

Prioriteiten

De samenwerking met Italië vormde volgens Karel van Oosterom een excellente voorbereiding voor de toetreding tot de VR, omdat men zich daardoor met meer kennis van zaken en politieke achtergronden kon toeleggen op de thema’s waarin Nederland het verschil zou kunnen maken. Karel haalt de drie voornaamste doelen aan, waarop zeer bevredigende resultaten werden geboekt:

* Aandacht voor gerechtigheid en samenwerking met andere instanties inzake preventie en sanctionering van de mensensmokkel.

* Verbetering van de VN‐vredesmissies. Beter opgeleide teams met een betere uitrusting leiden tot robuustere en veiligere missies, zoals bijvoorbeeld de VN-stabiliseringsmissie MONUSCO in Congo. De kans op mislukking van de missie wordt daardoor verkleind en er vallen minder slachtoffers. België heeft dit thema verder ondersteund.

* Het voorkomen van conflicten door betere onderlinge samenwerking.

Europese samenwerking

Bij de toetreding van Nederland zaten er vijf EU‐lidstaten in de Veiligheidsraad: Nederland, Polen, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Zweden. Binnenkort zullen alleen nog Frankrijk, Ierland en Noorwegen zetelen, Estland zal dit jaar vervangen worden door Albanië. Dus blijven er maar drie EU‐lidstaten over. Er is overleg gepleegd om de samenwerking tussen de Europese landen om de persconferenties een stevigere diplomatieke basis te geven. Ook de samenwerking met de Europese Diplomatieke Diensten (EDEO) is intensiever geworden. Karel: "Samenwerking maakt ons sterker, geeft ons meer invloed en heeft een positief effect op vrede en veiligheid."

Brexit

In 2020 heeft Karel zijn multilaterale diplomatie (met diplomaten van de 193 landen van de VN) ingeruild voor de bilaterale diplomatie tussen Nederland en het VK, waardoor zijn focus nu meer ligt op Nederlandse en Britse beleidsmakers, bedrijven en burgers. Brexit is uiteraard het dominante thema geweest op de ambassade. De voornaamste verantwoordelijkheden van de ambassade zijn volgens Karel:

• Informeren
• Implementeren
• Input
• Identificeren
• Investeren

Diplomatie

De diplomatie speelt zich volgens Karel van Oosterom af rond verschillende thema's en onderwerpen.

Veiligheid, welvaart, vrijheid en duurzaamheid

Een jurist behartigt het recht, een ondernemer streeft naar winst, een wetenschapper staat voor de waarheid, een diplomaat vertegenwoordigt zijn land.

Mondiale problemen hebben mondiale oplossingen nodig

Informatie verzamelen, beoordelen en beïnvloeden. Zo tracht een diplomatieke post, ten dienste van de medeburgers, besprekingen en onderhandelingen te ondersteunen en positief te beïnvloeden.

Pandemieën, klimaatverandering, veiligheid en non‐proliferatie

Sommige grote problemen situeren zich op wereldniveau en verdienen dus positieve aandacht en efficiënte oplossingen op wereldschaal. Bij de ebola‐crises in 2014 en 2018 werd er in de Veiligheidsraad zo goed samengewerkt dat deze pandemieën grotendeels konden worden onderdrukt. Na veel onenigheid binnen de VR bleek het, onder leiderschap van het VK en samen met de Amerikaanse president Obama, mogelijk om samen een resolutie te stemmen voor de verdeling van vaccins naar crisisgebieden. Dit is van wereldbelang want "nobody is safe until all of us are safe".

Overleggen in plaats van vechten

Dit is in alle opzichten de missie van diplomatie, bilateraal maar zeker ook multilateraal: overleggen, onderhandelen en samenwerken.

Persoonlijke en culturele dimensie

Er is volgens Karel van Oosterom bij dit alles ook een persoonlijke en een culturele dimensie. Door zijn verblijf in de VN in New York, heeft hij het voordeel gehad om met 192 collega-diplomaten wereldwijd samen te werken. Hierdoor kreeg hij naar eigen zeggen een bijzonder klare kijk op de grote verschillen die er zijn tussen mensen en de enorme invloed die cultuur daarop heeft. Twee Nederlanders hebben hier volgens Karel zinvolle dingen over geschreven, Fons Trompenaars met zijn prachtig boek Riding the Waves of Culture en de wetenschapper Geert Hofstede met zijn Cultural Dimensions Theory. De missie van de Orde van den Prince, 'Tolerantie', past perfect binnen deze interculturele sensitiviteit, stelde de ambassadeur. Het is voor de diplomatie ook van enorm groot belang dat men goede en vriendschappelijke relaties kan opbouwen met collega’s wereldwijd. 'Vriendschap' staat dus hoog in het vaandel bij de missie van de diplomatie.

Karel sloot zijn lezing af met de vaststelling dat diplomatie een vak is. "Diplomatie helpt om mondiale uitdagingen op te lossen, maar ook problemen tussen landen onderling. Daarom is diplomatie in het belang van ons allemaal. Diplomatie levert heel veel op, dus het is heel belangrijk dat we erin investeren. Dat is goed voor Nederland en ook voor België. 'Amicitia et Tolerantia' is niet alleen een mooi motto voor de Orde van den Prince, maar voor elke diplomaat. We moeten een persoonlijke relatie met mensen opbouwen en tolerant zijn voor andere culturen. Samen kunnen we dan de grote problemen van de wereld oplossen."

Nabeschouwingen

In de 'nabeschouwingen' werden nog een aantal vragen van de deelnemers besproken, onder andere over de diplomatieke balans tussen idealisme en realisme, de relatie België‐Nederland, relaties met andere VN-lidstaten en evoluties binnen de VN qua (samen)werking en verhoudingen. Als echte afsluiter kwam ook de Brexit nog even ter sprake. Tot groot ongenoegen van Karel blijken een aantal Nederlandse producten niet meer of nog maar moeilijk te verkrijgen, zoals hagelslag en boeken. Maar zoals het een echte diplomaat past, voorziet hij 'zijn' Nederlandse (en Belgische) onderdanen van een gepaste oplossing. Hagelslag is te verkrijgen bij de Dutch Expat Shop en bij de Hema in London en voor het leveren van boeken heeft hij goede ervaringen met boekhandel Couvee uit Den Haag.

Als dank voor de geslaagde avond biedt voorzitter Wim Blancke de spreker een kaars aan met het logo van de Orde in de hoop dat deze, symbolisch, kan helpen om het nodige licht te werpen op zijn verdere pad als diplomaat, zoals een topdiplomaat het pad verlicht voor velen.

Brit Beckers
Secretaris afdeling London

Het boek Met een Oranje Das – een Jaar in de Veiligheidsraad kost 21,99. Er is ook een Engelse versie: With an Orange Tie, a year on the Security Council.

Meer info over Karel van Oosterom is te vinden op www.KarelvanOosterom.com.