De Orde in coronatijd: buitenactiviteiten en Zoomlezingen

Sinds maart 2020 hebben we in elke PrincEzine stilgestaan bij 'de tijd waarin wij leven'. Corona heeft immers ons Princeleven sterk beïnvloed. Ook in deze editie brengen we een bloemlezing van inspirerende corona-gerelateerde 'buitenactiviteiten' en Zoomlezingen van afdelingen, met als afsluiting een 'corona-gedicht'.

De gezellige afdelingsvergaderingen zijn in veel afdelingen stilaan vervangen door Zoomvergaderingen. In de late lente en tijdens de zomer vonden er buitenactiviteiten plaats en in de vroege herfst was er soms alweer een gewone bijeenkomst binnen. Tot het eind oktober weer mis ging en we de volgende golf ingingen, met alle beperkende maatregelen van dien. Ondertussen is 'Zoomen' voor heel wat afdelingen een tweede natuur geworden. Maar elkaar ontmoeten, blijft essentieel. Of zoals een van de leden van de afdeling Haspengouw het verwoordde: "Zoomen is een fantastische mogelijkheid om in verbondenheid cultuur op te snuiven. Elkaar ontmoeten is wat we het meest missen. Hopelijk kan dat heel binnenkort weer."
 

Buitenactiviteiten

Met betere temperaturen in het vooruitzicht worden er op dit moment weer volop plannen gemaakt voor buitenactiviteiten. Het gewest Limburg heeft dit zelfs als thema op de agenda van de gewestraad van 26 mei staan: elke afdelingsvoorzitter wordt geacht plannen of ideeën mee te brengen voor één zomerse ontmoeting per afdeling: een wandeling, een bezoek aan een tentoonstelling, een openluchtconcert...

Lentewandelingen Haspengouw

Sommige afdelingen wilden zelfs niet wachten tot de zomer, maar waagden zich al vroeg in de lente buiten. Op 7 maart legde de afdeling Haspengouw wat originaliteit aan de dag voor een lentewandeling met 34 personen: iedereen wandelde in eigen bubbel en men ontmoette elkaar onderweg 'toevallig' voor een praatje, veilig met mondkapje en de anderhalve meter respecterend. De weergoden waren de wandelaars tamelijk gunstig gezind, al was bescherming tegen wind en frisse temperaturen nodig. Er werd genoten: van de prachtige omgeving, maar vooral van het gevoel van samenhorigheid 'op afstand' in hetzelfde landschap. De deelnemers vonden het zo’n succes dat ze anderhalve maand later alweer aan de wandel gingen, nu te midden van de bloeiende fruitbomen. Onder een stralende lentezon meldden liefst veertig gegadigden zich voor een zes kilometer lange wandeling tussen de volop ontluikende Haspengouwse bloesems, het 'goud' van de streek. Uiteraard iedereen in de toegestane bubbel van vier.
 

Landgoedwandeling Zwolle

Op een zonovergoten lentedag eind maart nam Liesbeth Cremers haar afdeling Zwolle mee naar de gemeente Ommen voor een coronaproof wandeling over het landgoed Vilsteren, waarvan zij mede-eigenaar is. Een korte impressie: "We maakten een schitterende wandeling en konden kennis maken met stukken bos, akker en weiland. We liepen door een gebied waarvan het bestaan in films voorkomt en ons het gevoel gaf als acteur daaraan deel te nemen. Even stilstaan in de witte koepel. Ooit het theehuisje van de familie. Nu een plek om weg te mijmeren, je gedachtes op te schrijven en vooral eindeloos te staren naar een prachtig stukje natuur vlak voor je. Door een tunnel van rododendrons uitkomen bij de kluizenaarshut. Luisteren naar de verhalen van Liesbeth Cremers over het vieren van Kerstmis, over de tradities van de dorpsbewoners en de weg vervolgen langs prachtige bomen, struiken en enkele bloemen die hun best deden om in alle kleurpracht tevoorschijn te komen. Het was een cadeau deze wandeling. Niet alleen om in deze omgeving te vertoeven, maar ook omdat we in een klein gezelschap elkaar op afstand konden ontmoeten in de buitenlucht."

'Drive Thru' in Apeldoorn

Eind april sprak de afdeling Apeldoorn af voor een 'Drive Thru' bij een temperatuur van tien graden. Het lentezonnetje maakte het parkeerterrein van hotel De Keizerskroon een aangename plek om elkaar sinds september 2020 voor het eerst weer te ontmoeten. Dat gebeurde in drie groepen en het feest duurde slechts dertig minuten, maar een feest wás het: het hotel had voor heerlijke drankjes en een smakelijke doos met een warm gerecht gezorgd én enkele statafels. Iedereen was blij om elkaar weer in het echt te zien. Het gevoel dat de Orde nog springlevend is, overheerste.

Wandelzoektocht Antwerpen-Land van Ryen

De afdeling Antwerpen-Land van Ryen plande als buitenactiviteit een wandelzoektocht in en om het Middelheim Openluchtmuseum, af te leggen tussen 6 en 12 mei. Het afdelingsbestuur zou de zoektocht in het beeldenpark zelf doen op 8 mei tussen 13 en 17 uur en moedigde de leden aan om dan eveneens te komen, zodat (afstandelijk) contact tussen de verschillende deelnemende leden (en partners) en leden van het bestuur mogelijk zou zijn.

Het doel werd geformuleerd als "een leuke buitenactiviteit, gelardeerd met enkele toevallige fijne ontmoetingen, maar ook gekruid met een scheut gezonde competitie." De quizvragen heeft de redactie niet kunnen inkijken; wie 'gewonnen' heeft, is ons ook (nog) niet bekend. Misschien is de zoektocht ook interessant voor andere Princevrienden?
 

Echt wandelen in Vilvoorde

In de agenda van de afdeling Vilvoorde vonden we met een uitroepteken 'een open vergadering' op 19 mei (lees: 'wandeling'). Bijna kinderlijk verheugd wordt aangekondigd: "Jawel, dit is nu eens geen digitale vergadering! We gaan echt wandelen! Klap je laptopscherm dicht en ga met de Princevrienden wandelen in het Floordambos. (…) Elkaar - live! - terugzien en gezellig een uurtje wandelen. Daarna genieten van een terrasje bij de brasserie van de Brabantse Golf. Hoe lang is dit nu al geleden?" Inderdaad, zoiets moet deugd doen!
 

Zoomlezingen en corona

Naast al deze buitenactiviteiten zijn er ook nog volop Zoomlezingen, over allerlei onderwerpen. Daarbij valt op dat slechts hier en daar een lezing passeert die rechtstreeks of zijdelings verband houdt met corona. Worden we coronamoe…?

Vaccinatie in Lier

In Lier verzorgde lid van de afdeling Paul Otten medio april een lezing. Hij is als vaccinateur en supervisor betrokken bij het vaccinatiecentrum Pallieter. De discussie rond het al dan niet opschorten van de AstraZeneca vaccinaties en de voorspelling dat de Britse variant van het coronavirus dominant zou worden, zetten hem aan het denken. Hij verdiepte zich in de mathematische epidemiologie en gaf daarover een boeiende inleiding voor zijn medeleden. Vooraf zette hij begrippen als epidemie, pandemie, endemie, incidentie, prevalentie en zoönose op scherp en duidde hij de termen coronavirus, COVID-19 en Sars-CoV-2.
 

Misverstanden over corona in Limburg

De avond vóór het verschijnen van deze PrincEzine staat er in de afdeling Limburg I nog een corona-gerelateerd onderwerp op de agenda. Professor Jeroen van der Hilst, internist-infectioloog en hoofddocent aan Universiteit Hasselt, geeft "een klare kijk op vier misverstanden over COVID-19". Voor deze editie van PrincEzine is het te vroeg om daar al meer over te kunnen vertellen.

Pandemieën in Haspengouw

Over pandemieën in het algemeen en de pest en de Spaanse griep in het bijzonder sprak professor medische microbiologie Katrien Bruggeman (Universiteit Maastricht) begin mei in de afdeling Haspengouw. Natuurlijk legde ze een link naar de huidige COVID-19-pandemie.

De pest in Rotterdam

De afdeling Breda genoot eind april van een Zoomlezing met als titel 'De pest in Rotterdam en andere bevindingen'. Het betrof verhalen uit vroeg 17e-eeuwse notarisakten die gedigitaliseerd worden. Gemeente-archiefmedewerker Michel Ball schetste aan de hand van notariële akten een beeld van het leven in Rotterdam in de 17de eeuw. De pest kwam hier aan bod, naast onderwerpen als kaas, wijn, zeep, boeken, muziek en de liefde.

Pesttentoonstelling in Nijmegen

Op 27 mei komt de pest ook in de afdeling Nijmegen aan de orde. Kunsthistorica en lid van de afdeling Marja Begheyn spreekt er over de tentoonstelling De Pest in museum Het Valkhof. Ze laat zien hoe een van de meest verwoestende infectieziekten die de wereld herhaaldelijk teisterde zijn sporen heeft nagelaten in kunst en samenleving. We kijken al uit naar het verslag!

Is het toeval, of zijn we door corona meer bezig met onze gezondheid in het algemeen? Nog enkele opgemerkte afdelingsverslagen.
 

Hersenen en oudere mensen in Arnhem

Er is goed nieuws voor oudere mensen en er is slecht nieuws. Het slechte nieuws: het aantal zenuwcellen neemt in de loop van ons leven helaas af. Het goede nieuws: het aantal contacten tussen verschillende hersencellen kan door training steeds blijven toenemen. Actief blijven tot op hoge leeftijd loont om 'goed bij de les' te kunnen blijven! Medio februari sprak bioloog Clasien Lever-de Vries voor haar afdeling Arnhem over leerprocessen, leergedrag en de rol die hersenen daarbij spelen.

Vis eten in Zwolle?

In de afdeling Zwolle leefde de vraag: "Kun je nog wel vis eten?" Daarvoor ging de afdeling eind april te rade bij 'vissenman' Gert Flik, emeritus-hoogleraar Organismale dierfysiologie aan de Radbouduniversiteit in Nijmegen. Hij heeft gedurende veertig jaar onderzoek gedaan naar vissen en vindt deze beestjes veel fascinerender dan zoogdieren. Een vis kent stress, kan depressief zijn, kent angst, kan ruiken, heeft gevoel, heeft lerend vermogen en is dan ook eigenlijk net een mens, aldus Gert. Zo, daar kijken we van op! En voordat we het vergeten: het antwoord op de vraag of we nog vis mogen eten, is volgens de vissenman 'Ja'. Vis bevat veel eiwitten. En eiwitten heeft de mens nodig. Vis is dan ook een heel belangrijke voedselbron voor de explosief groeiende wereldbevolking. Wel waarschuwde de spreker om kritisch te zijn op de wijze van vangst of de productie. Op de afdelingspagina is een zeer uitgebreide PowerPointpresentatie van de lezing te vinden.
 

Reuma, borstkanker en lepra op oude schilderijen

Is er een speelse maar ook leerzame manier om naar kunst kijken? Dat testte de afdeling Oostende begin april. Door observatie van schilderijen werd geprobeerd een medische diagnose te stellen van mensen die zijn afgebeeld tussen 1300 en 1700. Een originele invalshoek. Spreker Jef Levecque liet zich inspireren door een boek van emeritus professor reumatologie Jan Dequeker. De Venus van Botticelli (het model was 16 jaar oud) had hoogstwaarschijnlijk, onder andere, reactieve artritis in haar rechterhand (als je het eenmaal hebt gezien, kun je het niet meer missen). De 15-jarige dienstmeid van Jacob Jordaens had reumatoïde artritis. Wat er scheelde aan, onder andere, Mona Lisa, de drie gratiën van Rubens en Batseba van Rembrandt van Rijn is te ontdekken in de boeiende PowerPoint van de lezing op de afdelingspagina van Oostende.
 

Gedicht

Om deze bloemlezing van corona-gerelateerde onderwerpen af te sluiten plaatsen we een coronagedicht van Princelid Hans Nieuwdorp (afdeling Antwerpen-Plantiniana)

Gemis

Ik wist niet wat er mij te wachten stond, een leven
waarin we dagen rijgen aan wat niet meer is,
waarin de uren slechts gevuld zijn van gemis,
een onbegrijpelijk gevoel van angst en beven.

Want leven met gemis is niet te leren, wij weten
niet om te gaan met een verlangen zonder zin,
en met een toekomst die ons wacht, waarin
nog slechts verbroken banden wachten op vergeten.

Geen vriend om op te zoeken, en geen kind dat even
vraagt om een knuffel. Maar een kus, zelfs maar een streling
is onbereikbaar ver. In de verveling
is nergens plaats voor wat er echt toe doet, voor geven.

Gemis is sterk beleven van iets wat er niet is.
Maar ooit was het er wel: de echte zegeningen
die we al koesterend bewaren in herinneringen
van wat het leven was, en liefde is.

Hans Nieuwdorp, geschreven in coronatijd
 

Samenstelling van deze bloemlezing: Marianne van Scherpenzeel