Gewestdag Oost-Nederland over het Koninklijk Domein en Willem van Oranje

De afdeling Apeldoorn ontving de Princeleden van het gewest Oost-Nederland begin deze maand in een koninklijke omgeving en trakteerde hen op een vorstelijk programma. Het Koninklijk Domein stond centraal op deze gewestdag. En de eind vorig jaar verschenen biografie van Willem van Oranje.
 

Het in 1861 in opdracht van Koning Willem III gebouwde Aardhuis, onderdeel van het bij Apeldoorn gelegen Kroondomein, bood een schitterende ambiance voor een dag als deze. Het uitzicht was feeëriek toen sneeuwresten het zonlicht weerkaatsten op een van de hoogste toppen van de Veluwe, de 110 meter hoge Aardmansberg, feeëriek ook getuige de door een van de sprekers genoemde natuur, waarin jagers, wolven, vliegende herten en dertien meter hoge spuitende natuurlijk fonteinen figureren. De locatie bood ruimte aan tachtig gasten. Alle stoelen waren bezet, onder de gasten vice-president Jan Weierink en Dagelijks Bestuurslid Herman Bosmans. Aan het programma ging een rijk van taartjes voorziene koffietafel vooraf.

Anekdotes

De gewestdag werd geopend door afdelingsvoorzitter Fred de Graaf, die als insider, want oud-burgemeester van Apeldoorn, met enkele anekdotes nog eens de band tussen Apeldoorn en het koningshuis benadrukte. Gewestpresident Jeanette van Nigtevegt liet aan de proclamatie van de Keure de verbondenheid met de gemeenschap in Oekraïne voorafgaan. Voorts memoreerde ze de voorafgaande periode, die zo getekend werd door de pandemie, en de creativiteit van leden, die desondanks actief en betrokken zijn gebleven. Verheugd werd gemeld dat het aantal leden in ons gewest weer is toegenomen.

Bezoekerscentrum

Onze eerste gastspreker was Peter van Oppenraaij, namens de Kroondomeinen en in het bijzonder het Aardhuis, het bezoekerscentrum van Kroondomein Het Loo. De geschiedenis van het Kroondomein voert ons terug naar de door stadhouder-koning Willem III van de familie Bentinck verworven 3.000 hectare, waarop een jachtslot werd gebouwd, nu Oude Loo geheten. In de tijd van de bouw van een nieuw paleis (Het Loo) kreeg het Kroondomein door verdere verwerving een omvang van 10.500 hectare. Het Aardhuis werd door Koning Willem III gebouwd om opperofficieren te accommoderen, hem in de gelegenheid stellend nauwere relaties aan de knopen met het leger, waarover hij formeel geen zeggenschap had.

Jachthuis

Prins Hendrik der Nederlanden liet het generaalskwartier verbouwen tot jachthuis. Zoals bekend was de prins een fervent jager zowel van wild als van harten. De spreker waagde zich niet aan verhalen die in Apeldoorn over het Aardhuis in omloop zijn. Hij benadrukte het belang van de jacht en weerstond tot tweemaal toe herhaalde vragen van een van de toehoorders over de rol van de huidige koning en de jacht. Het belang van de jacht werd door spreker met verve verdedigd. Vervolgens nam Peter van Oppenraaij ons mee in zijn beeldende en rijk geïllustreerde verhaal over de bijzondere natuur van het Kroondomein.

Willem van Oranje

Na een voortreffelijke lunch was het de beurt aan onze tweede gastspreker, cultuurhistoricus, schrijver en presentator René van Stipriaan. Hij nam de toehoorders mee in 'zijn' wereld van Willem van Oranje, over wie hij in november 2021 een bijna duizend pagina tellende biografie heeft gepubliceerd. Dit boek kreeg lovende kritieken en wordt al het standaardwerk over Willem van Oranje voor de komende decennia genoemd. De titel van het boek De Zwijger – het leven van Willem van Oranje verwijst naar het politieke karakter van de Prins: zijn enerzijds intelligent ontwijken van standpunten in een polariserende samenleving en anderzijds het geschipper van een man die geen keuzes maakt en een dubbele agenda voert. Karakteristiek voor Willem was toch zijn onverzettelijkheid, het doorzetten daar, waar eenieder zou hebben opgegeven, het moedig vasthouden aan zijn morele waarden, waaraan de Orde van den Prince haar motto ontleent.

Politieke werkelijkheid

Van Stipriaan nam ons gezelschap mee in de boeiende politieke werkelijkheid van de 16^e eeuw, de intriges aan het Spaanse Hof, de karakterstrijd tussen Philips en Willem, de cultuur van de Hollandse edelen en de 'informatie-oorlog' die Willem voerde tegen de terreur van Alva. Van Stipriaan laat de ware Prins zien, spaart hem niet en geeft hem de eer die hem toekomt: die van een zeer belangrijk politicus in het Europa van zijn eeuw.

Dagvoorzitter Tom Roos bedankte de sprekers, deelde presentjes uit en riep op tot een drankje en hapje tot het tijd werd om huiswaarts te gaan.

Jos Poelmann
Bestuurslid afdeling Apeldoorn

Op de foto boven het artikel is cultuurhistoricus René van Stipriaan aan het woord.