Boek Ordelid over de Olympische Spelen van Antwerpen in 1920 (en dus over WOI)

De verschrikking van de Eerste Wereldoorlog en de Spaanse griep waren nog maar net achter de rug toen de Olympische Spelen van Antwerpen in 1920 plaatsvonden. Ze werden aangekondigd als het 'festival van de vrede'. Herwig Reynaert, hoogleraar politieke wetenschappen aan de UGent en voorzitter van de afdeling Houtland, schreef er samen met Bart Vangrysperre, in het dagelijks leven energiecoördinator bij een scholengroep, een boek over. De oorlog was over, maar tegelijkertijd ook nog niet, dat is het beeld dat blijft hangen.

Pierre de Coubertin, de stichter van de moderne Olympische Spelen, wilde dat de spelen in Antwerpen in het teken van de vrede zouden staan. Als internationalist geloofde hij in de pacifistische kracht van Olympische Spelen om vrede en verdraagzaamheid uit te dragen. Opmerkelijk is dat Philip Noel-Baker, een van de medaillewinnaars in 1920, in 1959 de Nobelprijs voor de Vrede zou ontvangen. Het was echter duidelijk dat in 1920 de oorlogswonden nog niet geheeld waren. De 'Groote Oorlog', die tegen Kerstmis 1914 afgelopen zou zijn, werd pas beëindigd op 11 november 1918.

Invalshoeken

WOI werd al via veel verschillende invalshoeken belicht. De 'Groote Oorlog' levert een onwezenlijk beeld op. Tientallen miljoenen strijdende soldaten, tien miljoen gesneuvelden en niet te vergeten ook miljoenen gewonden en invaliden voor de rest van hun dagen. Het lied Spelen in Berlin van Wannes Cappelle en Robin Aerts over de zwaargekwetste loper met een Olympische droom alludeert erop. Aantallen vervreemden het verleden, ondanks het onmetelijke drama dat erachter schuilgaat. Sporthelden raken wel. Ze blijven leven in hun prestaties. Tijdens WOI meldden veel topsporters zich aan als vrijwilliger of werden zij voor propagandadoeleinden ingezet. 'The greater game' eiste ook bij hen een meedogenloze tol.

Olympiërs in Flanders Fields

In hun boek Olympiërs in Flanders Fields uit 2014 focusten Herwig Reynaert en Bart Vangrysperre op Olympiërs die in de Westhoek vochten, sneuvelden en er begraven liggen. Een aantal jaar vooraleer in 1914 het 'startschot' van WOI weerklonk, hadden heel wat van de latere soldaten sportief gestreden. Het boek bracht verhalen van Olympische atleten in Londen in 1908 en in Stockholm in 1912 die deelnamen aan WOI. Zij staan symbool voor allen die de oorlog met hun leven bekochten. Met het boek hoopten de schrijvers de impact van de oorlog in de rangen van Olympiërs bij alle strijdende naties bevattelijk te maken voor het grote publiek.

Hoop

Hun nieuwe boek Olympische (over)winnaars. De Spelen van Antwerpen in 1920 biedt echter meer hoop. Hoe sport het misschien finaal haalt van oorlogsgeweld. Ook Wannes Cappelle bezingt dit in zijn lied Ik van minne kant, dat speciaal voor dit boek werd geschreven. Ook in de muziekcompositie van Klaas Coulembier Rush. A sports Rhapsody, tot stand gekomen in het kader van dit boek, komt dit tot uiting.

Atleten

Het boek staat in het bijzonder stil bij Olympische atleten die voor WOI deelnamen aan de Spelen, betrokken waren bij de oorlog en terug waren op de Spelen in Antwerpen. Niet alle atleten hadden trouwens het sportieve geluk om naar Antwerpen af te zakken. Een aantal landen (Duitsland, Oostenrijk, Hongarije, Bulgarije en Turkije) waren niet present. De 'overstap' van de loopgraven naar de Olympische 'atletiekpiste' was op dat moment nog te groot.

Neutrale benadering

Door sport te kiezen als invalshoek van dit boek ontstond een neutrale benadering van WOI, waarbij aan elke kant van de frontlijn individuele menselijke levensverhalen van sportidolen de tragiek van de oorlog vatbaar maken. De Olympiërs staan symbool voor een jonge generatie die het geluk aan hun zijde had en die, ondanks het oorlogsgeweld, de draad van hun sportieve 'loopbaan' opnieuw kon opnemen. Hun gesneuvelde en gekwetste sportieve 'tegenstanders' staan symbool voor een verloren, jonge, beloftevolle sportieve generatie die de eindmeet van de Eerste Wereldoorlog niet haalde of die door hun blessures de draad van hun sportieve leven nooit meer kon opnemen.