Gewestdag Schelde-Mark-Dommel: kernenergie, kernfusie en radio-actief afval
Verbluft waren de deelnemers aan de gewestdag Schelde-Mark en Schelde-Dommel, die eind april de enorme hal van het bezoekerscentrum over radio-activiteit Tabloo binnenkwamen. En toen moest de boeiende dag nog beginnen. Is er nog een rol voor kernenergie de komende decennia? Gaat kernfusie tot onbeperkte schone energie leiden? En zo ja, wat doen we in de tussentijd met ons radio-actieve afval?
De 150 Princevrienden werden in het hart van de Kempen verwelkomd door voorzitter van de afdeling Kempen Ronald Van Brempt, burgemeester van Dessel Kris van Dijck en gewestvoorzitter Han Slot.
De hoofdspreker op de gewestdag, kernfysicus professor Jef Ongena, verbonden aan het laboratorium voor Plasmafysica van de Koninklijke Militaire School en voorzitter van de Energiegroep van de European Physical Society, bleek een man met een missie. Zijn stelling: nucleaire energie heeft een toekomst.
Comfortabel leven
Hij toonde eerst aan hoeveel energie we verbruiken om comfortabel te leven. Met een hometrainer de energie opwekken om een snede brood te roosteren, vraagt een bovenmenselijke inspanning van een topsporter. Voeding, kleding, verwarming, verlichting en transport: elk van ons zou 33 mensen 24 uur aan het werk moeten zetten om de energie op te wekken die we dagelijks verbruiken.
Machines
Gelukkig doen machines dit werk voor ons en die worden aangedreven met externe energie, waarvan maar 25% uit elektriciteit. Onze verwarming komt vooral uit gas en ons vervoer vooral uit olie. Dankzij de enorme investeringen in wind- en zoninfrastructuur wordt inmiddels al 20% van die elektriciteit uit hernieuwbare bronnen opgewekt. In het totale energieverbruik is dat nog steeds maar 5%.
Nucleaire energie
Daarenboven, aangezien wind en zon afhankelijk zijn van oncontroleerbare weersomstandigheden, betoogde professor Ongena dat nucleaire energie nodig is om fossiele energiebronnen af te bouwen. In India en China worden naast windmolens ook honderden bijkomende kerncentrales gebouwd om de vraag naar energie te ondersteunen en minder kolen te stoken. Er is ook nog veel ruimte voor verbetering van de kernsplitsingstechnologie. Innovatieve projecten zoals Myrrha in Mol beloven reactoren met een beter rendement en minder kernafval.
Kernfusie
Het levenswerk van professor Ongena is kernfusie. Bij kernfusie komt geen afval vrij en is er geen risico op ontsporende reacties. In het tweede deel van zijn voordracht gaf hij de deelnemers op begrijpbare wijze inzicht in de principes van kernfusie en de stand van deze nucleaire technologie. We hebben een voorbeeld: de energie van de zon die ons dagelijks verwarmt komt uit kernfusie. Bij het samensmelten van twee waterstofatomen komt een enorme energie vrij, maar hiervoor is een omgeving van 150 miljoen graden nodig. Sinds enkele jaren is dit mogelijk in een testomgeving en momenteel wordt door een internationaal consortium een echte reactor gebouwd in Zuid-Frankrijk.
Operationeel
Hoewel de mogelijkheid van kernfusie dus dichterbij komt, schat professor Ongena dat energie uit kernfusie pas in de tweede helft van deze eeuw operationeel zal zijn. In tussentijd moeten we - aldus de spreker- blijven investeren in kernsplitsing, kerncentrales dus.
Viool en accordeon
Na de wetenschap was het tijd om de andere kant van ons brein te verwennen: Katrien De Bièvre en Ludo Mariën brachten een ongewone maar verrassend ingetogen combinatie van viool en accordeon. We reisden op de vleugels van de liefde van Rusland naar Wenen en Frankrijk en terug naar Rusland in een opzwepende kalinka.
Nucleair afval
Na de lunch trotseerden enkele moedigen de motregen om de bergingssite van nucleair afval te bekijken. De rest bleef binnenshuis en dompelde zich onder in het werk van de Kempische schilder Jacob Smits of de Tabloo-expo over radio-activiteit en de berging van radio-actief afval.
Een uitgebreide fotoreportage van de gewestdag vindt u hier.
De foto boven dit artikel: een van de slides van professor Jef Ongena.