Gedicht van de maand: ode aan de stilte

De decembermaand is een gezellige feestmaand. Iedereen is druk in de weer met het voorbereiden van de festiviteiten, cadeautjes kopen en nadenken over de feestmenu’s. De stad is overvol met winkelende mensen en auto’s op zoek naar parkeerplek. Verlangen we tijdens zo’n drukke maand niet tussendoor ook naar wat stilte? Zo ja, dan is het gedicht van deze maand van de hand van Pablo Neruda echt iets voor u.
 

Princelid in Antwerpen-Plantiniana en voormalig directeur van Kunstmusea Antwerpen Hans Nieuwdorp koos deze maand voor u een gedicht dat over stilte gaat. En ja, zijn naam komt u wellicht bekend voor: hij was een van de Princeleden die naar aanleiding van Gedichtendag 2021 een eigen gedicht instuurde. Als groot liefhebber van sonnetten schreef hij toen voor de gelegenheid een sonnet over deze dichtvorm.
 

Dit keer ging Hans te rade bij Pablo Neruda voor een gedicht, dat hij zelf uit het Spaans vertaalde.
 

Ode aan de stilte

Laten we nu tot twaalf tellen
en ons allemaal stil houden.
Laat er op de hele wereld voor één keer
geen enkele taal meer te horen zijn.
Laten we ons voor één seconde inhouden
en niet zo druk met onze armen zwaaien.

Het zou een heerlijk moment zijn,
zonder haast, zonder motoren,
We zouden ons plots allemaal verenigd vinden
In een vreemde onherkenbaarheid.

De vissers van de koude zeeën
zouden geen walvissen meer bedreigen,
en de arbeider in de zoutpan
zou naar zijn geschonden handen kijken.

Zij die groene oorlogen bereiden,
oorlogen met gas, oorlogen met vuur,
overwinningen zonder overlevenden,
zouden schone kleren aantrekken
en wandelen met hun broeders, nietsdoend.

Verwar wat ik wil niet met totale ledigheid.
Het is me om het leven te doen!
Ik heb geen uitstaans met de dood.

Als we eens allemaal niet zo kortzichtig bezig waren
om vaart te houden in onze levens
en een keer niets konden doen.
Misschien zou een geweldige stilte dan
een halt toeroepen aan
het angstige onbegrip van onszelf,
en aan de doodsbedreiging die we ons aandoen.

Misschien kan de aarde het ons leren:
Hoe soms alles dood lijkt;
En daarna weer levend is.

Nu ga ik tot twaalf tellen
En jullie houden je stil, en ik ga…
 

Pablo Neruda

(vertaling uit het Spaans: Hans Nieuwdorp)

Over Pablo Neruda

Pablo Neruda (1904-1973) was een Chileens dichter, diplomaat en senator voor de communistische partij. Hij was een persoonlijke vriend van president Allende. Pablo Neruda was eigenlijk een schuilnaam. Onder die naam stond hij als dichter bekend en werd hij beroemd als een van de grootsten van zijn tijd. In 1971 kreeg hij de Nobelprijs voor literatuur.
 

Pablo Neruda huwde in 1930 met Maria Wagenaar, een Nederlandse van Indische afkomst. In 1936 werkte hij als diplomaat in Spanje en vluchtte hij voor de Spaanse burgeroorlog. Als senator voor de communistische partij leefde hij lang in ballingschap in Monaco en elders.
 

Hij stierf in Chili enkele dagen nadat president Allende bij een coup van het Chileense leger was omgekomen. Hij was toen kankerpatiënt, maar zoals later bleek, stierf hij door vergiftiging op last van dictator Pinochet. Ondanks het uitgevaardigde samenscholingsverbod groeide zijn begrafenis uit tot een massale publieke manifestatie van verzet tegen de militaire dictatuur.
 

Zijn Ode aan de stilte getuigt van zijn maatschappelijke en diepmenselijke instelling. De stilte die hij in dit gedicht bezingt, is er geen van individuele terugtrekking in vredigheid, maar een directe oproep om onder ogen te zien hoe gedachteloos wij onze omgeving en onszelf geweld aandoen. Dat aspect verleent het een blijvende actualiteit, en een universele aansprekingskracht.
 

Hans Nieuwdorp
Lid van de afdeling Antwerpen-Plantiniana

 

Voor het januarinummer is genomineerd Rik Van Daele, lid van de afdeling Land van Waas en Dendermonde I.

Terug naar de PrincEzine (op de website)? Klik hier.