Hilde Pieters en 'Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden 1815-1830, een treurspel, een blijspel of een comedy of errors?'

Met de keure opende Jan de vergadering, waarna enkele jarigen aan hun leeftijd herinnerd werden. Iedereen wilde kennis maken met de mama die Jan in het gareel wist te houden, dus we waren weerom in grote getale aanwezig!
Het aspergemenu liet zich heerlijk smaken.

Aan charmeoffensief geen gebrek, we moeten alleen maar kijken naar al de goede eigenschappen van onze voorzitter, en…. we zouden de spreekster zien! De combinatie van eloquentie met een scherpe geest is er zeker al één van.
Trouwens, Jan heeft zijn lengte te danken aan de aantrekkingskracht van gothische kerken tijdens zijn talrijke aanwezigheden in zijn jeugd…. Welke invloeden zou hij hier nog aan over gehouden hebben?

Mevrouw Hilde Pieters bracht ons ‘: ‘Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden 1815-1830. Een treurspel, een blijspel of een comedy of errors?’ Het werd gauw duidelijk dat de historica in onze spreekster een grote affiniteit heeft met deze periode uit onze vaderlandse geschiedenis.
Lang was er weinig interesse voor deze periode. Bij mensen als Louis Tobback en Bart De Wever, maar ook bij de Marnixring en bij de Princen heerst een sentiment van droefheid omdat de Nederlanden uiteen vielen. Voor de nationalisten toendertijd was het een blijspel. Wanneer we de acties van Willem I van naderbij bekijken, kunnen we spreken van een ‘comedy of errors’.

Wat context bij de start: bij de slag van Waterloo raakt Willem Frederik, zoon van Willem I, gewond, dit zal bijdragen tot zijn sympathie die hij ondervindt in de Zuidelijke Nederlanden. Tijdens het Congres van Wenen worden, bij de herschikking van de kaart van Europa, de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden, boven de hoofden van de bestuurlijke elite samengebracht. Bovendien kenden we de ‘restauratie’ met terugkeer naar de tijd vóór de Franse revolutie met herstel van macht aan de koningen.

Willem I zelf was een gedreven en hardwerkende monarch die overtuigd was van zijn ideeën en daarnaar ook besliste. Noord en Zuid waren zeer verschillend (l’histoire se répète…): het Noorden, reeds sinds 1585 onafhankelijk, was met zijn VOC rijk en kende een sterk nationaal bewustzijn. Het onderwijs was stevig uitgebouwd en de godsdienst was overwegend calvinistisch protestants. In het Zuiden waren we tot dan steeds overheerst, de burgerij stond sterk onder Franse invloed en het katholicisme was zeer aanwezig. De grondwet van Willem I was zeer conservatief. Leuk weetje: onze zuidelijke staatschuld was in die tijd veel kleiner dan die van het noorden; het kan verkeren… Verzet werd gecoördineerd in het zuiden door de bisschoppen, maar de ‘aritméthique Hollandaise’ (dit is geen saus maar wel een rekenvondst) sleurde de grondwet erdoor. Het was evenwel niet alleen kommer en kwel, de industrie vierde hoogtij in onze regio. De Zuidelijke Nederlanden waren het eerste geïndustrialiseerde land op het vaste continent. Parallel werd de infrastructuur uitgebouwd. Op deze manier verwierf Willem I de steun van de economische elite van het land. Onderwijs en taal was een ander paar mouwen, waardoor het verzet meer voeding kreeg. Anderzijds dateren de oprichting van de Gentse en Luikse universiteit uit die periode. We mogen ook stellen dat het dankzij Willem I is, dat we vandaag in Vlaanderen Nederlands spreken.
Uiteindelijk verenigen katholieken en liberalen zich in het ‘monsterverbond’ tegen Willem I. De petities aan de Staten-Generaal blijven onbeantwoord. In 1830 volgt dan de opstand en de scheiding. Cultureel als we zijn in Brussel, luisterden we eerst in de Munt naar de aria ‘amour sacré de la patrie’ van de opera ‘De Stomme van Portici’, waarna de emoties helemaal losbarstten. Een voorlopig bewind roept op 4 oktober 1830 de onafhankelijkheid uit
Ik onthoud nog dat we onze internationale erkenning vooral aan Engeland te danken hebben.
Onze grondwet werd een zeer moderne tekst die model stond voor vele landen. Willem I haalde nog de 24 artikelen binnen en keerde toen terug naar het noorden. 

Dank aan mevrouw Pieters voor haar zeer interessante en bevlogen voordracht!

Op het einde van de avond maakten we tijd voor een kort formeel moment: de stemming over de 3 kandidaatleden die vorige maand voorgesteld werden. Ik verwijs naar ons vorig verslag. En ja! Met 3 maal unanimiteit werden Katelijne Van Spaendonck, Miek Desmidt en  Petra Meeuwis positief onthaald. Welkom aan Katelijne, Miek en Petra. We zien jullie graag vanaf september aan onze tafel.
En toen reden we naar huis.

Peter Braet, secretaris