Kathedraallezing "De geuren van de kathedraal" & Orgelconcert

Deze activitieit werd ingediend als ons afdelingsproject NT&C in het werkjaar 2023-2024.

Het verheugde ons heel erg dat ons project door het centraal bestuur werd gehonoreerd met een subsidie van 750 euro. Dit geeft ons veel goede moed om op deze weg verder te gaan.

Dit is de voordracht van onze voorzitter Guy Jans bij de opening van de Kathedraallezing & het Orgelconcert:

Goede middag iedereen,

Beste vrienden,

Sta mij toe om enkele beschouwingen met jullie te delen.

Wij leven in een heel complexe en snel veranderende wereld. Veel zekerheden staan ter discussie, ook als ze wetenschappelijk onderbouwd zijn. Als we de kranten lezen en naar tv kijken, zien we een maatschappij die de neiging heeft om te polariseren en te fragmenteren. Fakenews, brutaal en ongenuanceerd woordgebruik gaan hand in hand. Medeburgers staan op hun strepen en reageren emotioneel vanuit hun buikgevoel.

Moeten we dan met zijn allen moedeloos worden? Neen, zeker niet.

Als afdeling Graafschap Loon van de OvdP, willen we dan ook meer zijn dan een groepje gelijkgestemden dat maandelijks samenkomt voor een leuke activiteit.

Sta mij toe om dat te verduidelijken.

Wij vinden dat onze afdeling ook een maatschappelijk opdracht moet hebben. Waarom doen we wat de doen? Waardoor kunnen we de wereld een beetje beter maken. Wat is onze maatschappelijke meerwaarde. Hoe kunnen we onze medemensen inspireren? Dat willen we bereiken door ons op 2 zaken toe te leggen. Sta mij toe om dit toe te lichten.

Ten eerste onze focus op taal.

Taal in al zijn facetten, maakt dat wij ons onderscheiden van de andere levende wezens. Dankzij de wonderlijke gave van de taal kunnen we op een heel complexe wijze communiceren, kennis overdragen, filosoferen, ons organiseren in grote groepen, wetenschap beoefenen, een rechtsstaat opbouwen enz.

Taal is de systeemsoftware (operating systeem) van onze menselijk cultuur. Daardoor kunnen we met elkaar in gesprek gaan, teksten schrijven, vertalen, genieten van poëzie enz. Maar telkens hebben we nood aan een verzorgde en stijlvolle taal die er voor zorgt dat we onze boodschap genuanceerd kunnen overbrengen. Woorden doen er toe. Toxisch gebruik van taal maakt misbruik van de grens tussen feiten en meningen en kan problematisch gedrag veroorzaken

Onderschat niet de macht en de kracht van het woord. Woorden kunnen een leven kosten, maar ook een oorlog stoppen. Het is intussen duidelijk dat taalarmoede en ontlezing snel oprukken, zeker bij onze jeugd. De signalen die we ontvangen uit de onderwijswereld zijn ronduit dramatisch. Deze week bleek uit de PISA-testen dat 24% van onze 15-jarigen het basisniveau taal niet haalt. Taalarmoede bij onze bevolking zal dan ook een grote maatschappelijke uitdaging worden. Heel wat jongeren vinden een tekst van één pagina te lang om aan te beginnen, laat staan om te begrijpen. Het is bewezen dat slordige taal aanleiding geef tot slordig denken. Dreigt er dan sociale vervreemding te ontstaan doordat we elkaar binnen een aantal jaren niet meer goed verstaan? Taalzuiverheid en taalrijkdom zijn noodzakelijke voorwaarden om elkaar goed te begrijpen. Daar komt nog bovenop dat wetenschappers en ingenieurs de code van onze taal hebben gebroken. Moderne softwaresystemen zijn steeds performanter om taal te begrijpen, te schrijven, te spreken en te vertalen. Niet-menselijke systemen zullen binnenkort onze taal binnensluipen.

Ten tweede onze focus op cultuur.

Cultuur is weliswaar een containerbegrip geworden dat te pas en onpas wordt gebruikt. Maar cultuurwetenschappers hebben de consensus bereikt dat cultuur staat voor identiteit. Wie ben ik, waar kom ik vandaag, wie waren mijn voorouders, hoe kan ik onze huidige maatschappij begrijpen in functie van het verleden. Van waar komen onze waarden en normen? Cultuur geeft ons stevige wortels zodat we stormen kunnen doorstaan. Dat moeten we koesteren. Maar op cultureel vlak zal artificiële intelligentie onze maatschappij opschudden. Algemeen wordt aangenomen dat Leonardo Da Vince de laatste Homo Universalis was (hij wist nog alles van alles). Maar trendwatchers voorspellen dat artificiële intelligentie de nieuwe Homo Universalis zal worden. Het zal waarschijnlijk aanleiding zal geven tot grote culturele veranderingen omdat deze computersystemen alles van alles kennen. Dat wordt waarschijnlijk een kantelpunt in in de menselijke geschiedenis. Er staan ons turbulente tijden te wachten. Men verwacht dat er nieuwe economische inzichten ontstaan, nieuwe politieke stromingen, nieuwe religies, wetenschappelijke doorbraken enz. Men voorspelt ook dat  deze systemen zeer goed zullen worden in het bespelen van menselijke emoties. Zullen de algoritmes in uw smartphones binnenkort jouw humeur kunnen detecteren en daarop slim inspelen? Zal dit apparaat binnenkort je beste vriend worden waar je lief en leed mee deelt? Wat zullen de sociale gevolgen zijn. Misschien zal artificiële intelligentie mogelijk het einde zijn van de geschiedenis gedomineerd door de menselijke cultuur. Maar we zullen steeds sociale wezens blijven die echte mensen rond ons nodig hebben. Dat geeft een fundamenteel houvast in ons leven. Het oprecht kunnen connecteren maakt ons tot menselijke wezens. Je wordt pas mens in relatie tot de andere.

Beste mensen, als ik mag samenvatten: we willen met onze oprechte aandacht voor Taal en Cultuur, tegemoet komen aan aan twee diep menselijke behoeften. Namelijk, het aanreiken van verbinding en houvast. Hierbij staat taal voor verbinding en cultuur voor houvast. Wij realiseren ons dat dit is een maatschappelijke opdracht die nooit af zal zijn, maar dat gaat ons niet ontmoedigen. Niets doen is geen optie. Onze kathedraallezing en orgelconcert van vandaag zijn het middel om onze beide maatschappelijke doelen vorm te geven. Dat als tegengif voor de oprukkende vervreemding.

Wij zijn ervan overtuigd dat de toekomst van onze taal en cultuur bij de jeugd ligt. Taalarmoede bij onze kinderen en kleinkinderen moet prioritair bestreden worden. Dat is onze maatschappelijke plicht. Daarom gaan we de opbrengsten van van vandaag schenken aan de vzw Kind & Taal uit Hasselt. Ze leveren fantastisch werk dat onvoldoende wordt erkent.

Maar laat ons deze namiddag in dit fenomenaal religieus erfgoed genieten van prachtige muziek en luisteren naar een gelauwerde schrijfster die ons komt vertellen over onze merkwaardige voorouders.

Tot slot wensen wij uitdrukkelijke de leden van de kerkfabriek te bedanken voor hun bereidheid om de kathedraal ter beschikking te stellen. Dat appreciëren we heel erg. Dank u wel.

Hiermee wil ik eindigen.

Uit naam van ons bestuur, wens ik jullie een leuke, interessante maar ook leerrijke namiddag toe.