Culturele uitstap

I. Bezoek aan het FeliX Art & Ecomuseum te Drogenbos o.l.v. een plaatselijke gids

https://felixart.org

1. Museum

Op een plek waar je het niet verwacht, in het centrum van de kleine verstedelijkte gemeente Drogenbos, ligt het FeliXart Museum, in een oase van 5ha groen, het domein dat ooit van Felix De Boeck (1898-1995) was, een van de pioniers van de Belgische abstracte kunst. Het museum opende in 1996 en focust zich op historische en hedendaagse avant-gardekunst. Dankzij tentoonstellingen, projecten en publicaties van nationale en internationale uitstraling heeft het museum de laatste jaren een belangrijke plaats ingenomen binnen de expertise rond avant-garde, Interbellum en abstracte kunst.

2. Felix De Boeck

De autodidact en boerenzoon Felix De Boeck kent een apart artistiek traject. Aangemoedigd door Prosper De Troyer ruilt De Boeck vanaf 1917 het post-impressionisme voor een expressief  fauvisme en futurisme. Tijdens de laatste jaren van de Eerste Wereldoorlog maakt hij kennis met jongeren, zoals Jozef Peeters en Victor Servranckx. In 1919 komt hij in contact met Pierre-Louis Flouquet (1900 – 1967) en de gebroeders Bourgeois. In 1920 komt hij in contact de Nieuwe Beelding en De Stijl. Na 1925 wordt De Boeck lid van de groep L’Assaut, waar hij naast onder anderen Jean-Jacques Gailliard, Servranckx en Flouquet de nadruk legt op de link tussen de beeldende kunst en het theater. Vanaf 1930 wordt zijn werk uitgesproken figuratief, waarbij filosofische en religieuze thema’s symbolisch aan bod komen. Zijn figuratie wordt gekenmerkt door een cirkelvormige opbouw en het gebruik van een passer. Doorheen heel zijn oeuvre zal hiuj de geometrie gebruiken voor het maken van geïdealiseerde portretten en landschappen. 

Het werken in zijn museum zijn een mooie illustratie van dit artistiek parcours. 

Het bezoek aan de oorspronkelijke boerderij waar hij woonde en ook zijn atelier had was een mooie afsluiter van dit deel van de rondleiding.

3. Futuromarennia (tot 8/9/2024), zie https://felixart.org/tentoonstelling/futuromarennia/

Deze tentoonstelling van Mystetskyi Arnsenal in Kiev eindigde aan de vooravond van de grootschalige Russische invasie in Oekraïne. Het verhaal van de Oekraïense avant-garde van de jaren 1910-1930, gedreven door het creatieve experiment, de dynamiek van verandering en de droom van een nieuwe samenleving, is een verhaal dat nog geen verleden is. Het Oekraïense culturele erfgoed werd een eeuw geleden al het voorwerp van Russische agressie. Vandaag krijgen deze futuristische kunstwerken een veilige basis in het FeliX Art & Eco Museum, uit solidariteit met musea in tijden van oorlog, uit bezorgdheid over het behoud van cultureel erfgoed van een bedreigde natie.

De kennismaking met deze tijdelijke tentoonstelling was boeiend omwille van de context waarin ze ontstaan is en die ons met de neus drukt op de vele indirecte gevolgen van een oorlog, maar ook omwille van de kwaliteit en de kracht van de vele tentoongestelde werken.

II. Bezoek aan het Kasteel van Gaasbeek o.l.v. een plaatselijke gids.

https://www.kasteelvangaasbeek.be

1. Een mooi verhaal. Het kasteel en Marie Arconati Visconti, een krachtige combinatie.

Wat een vrouw, de Parijse Marie Peyrat! In 1840 werd ze geboren als dochter van een toen straatarm journalist, die republikeins en antiklerikaal was . Het gezin had geen geld, doch op intellectueel vlak viel er heel wat te beleven.  Ze leerde in alle vrijheid te denken en vatte interesse op voor politiek, kunst en geschiedenis. De renaissance was haar favoriete periode.  Voor het eerst kwam het volk op tegen tirannen, nieuwe ideeën verspreidden zich sneller dankzij de boekdrukkunst en het humanisme was geboren.                                                                                                                 Haar vader was bevriend met iedereen die revolutionair was in Frankrijk en daarbuiten. Zo leerde ze Giammartino kennen. Zijn familie had in Italië geproefd van de revolutie.                                                                                                                                                                                                                                                     Met Victor Hugo als getuige trouwde ze op 29.11.1873 met hem en werd markiezin Marie Arconati Visconti. Het noodlot sloeg toe. Drie jaar later stierf hij en liet al zijn eigendommen, waaronder het kasteel van Gaasbeek, na aan haar. Zij restaureerde het. De nadruk moest liggen op de renaissance-aspecten en het mocht lijken op een romantisch sprookjeskasteel.

Als burcht ontstaan in 1240 kende het kasteel verschillende gedaanteverwisselingen, werd het afgebroken en terug opgebouwd en woonden er verschillende grote families. In de 16^de eeuw, de eerste eeuw van de vrijheid, was niemand minder dan de graaf van Egmond de eigenaar. De graven Van Egmond en Horne kwamen in opstand tegen de Spaanse koning Filips II, maar ze moesten het met de dood bekopen. Ze werden onthoofd op de Grote Markt van Brussel op Pinksteren in 1568.

Marie bewonderde koning-soldaat Albert I en het dappere kleine België dat zich zo moedig gedroeg tijdens de Duitse bezetting van 1914-1918. Als teken van respect schonk ze het kasteel aan België. In 1980 kwam het in handen van de Vlaamse Gemeenschap. Tussen 2021 en 2024 werd het gerestaureerd.

2024 wordt een feestelijk jaar.  Het kasteel bestaat immers 100 jaar als museum. De kasteelcollectie wordt gepresenteerd samen met nieuwe elementen. 

2. De gegidste rondleiding

De begeleide wandeling leidde ons door de vele kamers waarin telkens ingegaan werd op een ander thema. Van keuken tot kunstkabinet. Van eetkamer tot Egmontkamer. In de zaal van de wacht zagen we een schouw met daarboven drie portretten van haar helden. Willem van Oranje, de graaf van Horne en natuurlijk de graaf van Egmont, kortom, de edelen die in opstand kwamen tegen de katholieke overheersing door Filips II. (Maar toch had ze bewondering voor Karel V en de katholieke Albert I?) In het Albastkabinet prijkt een prachtige collectie beeldjes. Ze werden gekocht in Parijs, maar die albasten bleken bijna allemaal Vlaams te zijn, zelfs een specialiteit uit Mechelen. Zowel in de Gotische Kamer als de Archiefzaal hingen prachtige 16^de -eeuwse wandtapijten, vooral van de hand van Brusselse wevers.

III. De afsluiter van een mooie dag

De bezoeken aan het museum en kasteel werden gesmaakt. We reden richting Schepdaal om een andere honger te stillen in De Rare Vos. Op een zonovergoten terras genoten we tijdens de vele gesprekjes van een drankje en een gamma van hapjes. Of de zalm of parelhoen bekoorden laten we over aan het individuele oordeel.